۹ رمان که دنیا را تغییر دادند!

روز جهانی کتاب در نوزدهمین سالش در بیش از ۱۰۰ کشور دنیا به منظور بزرگداشت لذت­‌های کتاب‌خوانی جشن گرفته می‌شود.

اما کتاب­‌خوانی صرفاً جنبهٔ لذت ندارد؛ کتاب‌ها قدرت دارند، عمیقاً ما را لمس می‌کنند، چشمان­مان را به روی ناعدالتی‌ها باز می­‌کنند و بعضی وقت‌ها حتی کاتالیزوری برای تغییر جامعه هستند.

برای گرامی‌داشت روز جهانی کتاب، ما نگاهی به رمان‌هایی انداختیم که جامعه را تغییر داده‌اند.

9- کلبهٔ عمو تام اثر هریت بیچراستو

«پس این­طور شما بانوی کوچک کتابی نوشتید که این جنگ بزرگ را به راه انداخت» . این جملهٔ احوال‌­پرسی آبراهام لینکلن در ۱۸۶۲ از هریت بیچراستو هنگام ملاقات با او بود، این ملاقات درست ده سال بعد از آن اتفاق افتاد که او کتاب کلبهٔ عمو تام، دومین کتاب پرفروش قرن نوزدهم بعد از انجیل را نوشت.

داستان کلبهٔ عمو تام (یک بردهٔ آفریقایی-آمریکایی) وحشت از برده‌­داری را برای نخستین بار به توجه عموم از طریق مطالعهٔ شخصی افراد جامعه رسانید و غوغا به‌راه انداخت.

این رمان نهضت الغای برده­‌داری را در شمال آمریکا گسترده‌­تر کرد، تنش­‌ها با برده‌داران جنوب آمریکا را افزایش داد و همان‌طور که لینکلن اشاره کرد، حتی باعث راه انداختن جنگ داخلی در کشور شد.

8- جنگل اثر آپتون سینکلار

در ۱۹۰۶، آپتون سینکلار، روزنامه‌نگار افشاگر در رمانی، شرایط سخت کاری، فقر مفرط و استثماری را به تصویر کشید که کارگران مهاجر صنعت بسته‌بندی گوشت شیکاگو با آن­ها مواجه بودند.

اگر چه این کتاب برای روشن کردن وضعیت اسفناک قشر محروم کارگر و فساد عمیق صاحبان قدرت نوشته شده‌است، موجب اعتراض عموم به بهداشت غذایی نیز شد. گلایهٔ معروف سینکلر این است: «من قلب آن­ها را نشانه گرفتم ولی اتفاقی تیرم به شکم­شان خورد».

این رمان یکی از پر نفوذترین رمان‌های آمریکایی به لحاظ سیاسی در قرن گذشته بود.

تئودور روزولت، رییس جمهور وقت، پس از خواندن رمان جنگل خواستار بررسی صنعت بسته­‌بندی گوشت شیکاگو شد. در عرض یک سال، قانون بازرسی گوشت، همراه قانون غذا و داروی خالص، وضع شد که بعدها راه را برای سازمان غذا و دارو هموار کرد.

7- در جبههٔ غرب خبری نیست اثر اریش ماریا رمارک

در جبههٔ غرب خبری نیست، یکی از بهترین رمان‌های ضد جنگ است که ترس از سنگرهای خندق مانندِ جنگ جهانی اول را از دید یک سرباز جوان آلمانی نشان می­‌دهد.

این کتاب که به بیش از ۲۰ زبان ترجمه شده و فیلم مشهور هالیوودی در ۱۹۳۰ بر طبق آن ساخته‌شده‌است، برای نسلی صحبت می­‌کند که به گفتهٔ رمارک، « از خمپاره جان سالم به در بردند اما به هر روی در اثر جنگ تباه شدند».

این رمان، به بیهودگی جنگ می‌پردازد و اغلب از سوی هم­وطنان رمارک که احساس می‌کردند این رمان تلاش‌های جنگ آلمان را کوچک شمرده، هم تحسین و هم انتقادهای تند را هم‌­زمان برانگیخته است. این رمان جزو کتاب‌های ممنوعه بود و توسط نازی‌ها در ملأ عام سوزانده شد.

6- همه چیز فرو می‌­پاشد اثر چینوآ آچه به

شاید بهترین رمان از رمان‌نویس، شاعر و نویسندهٔ نیجریه‌­ای به نام چینوآ آچه به، است که جامعه‌­ای را توصیف می‌کند که در نتیجهٔ ورود مبلغان مسیحیت از هم پاشیده شده‌است.

این رمان که در ۱۹۵۸ نوشته شده‌است در بیش از ۱۰ میلیون نسخه در سراسر جهان به فروش رفته‌است و در ۵۰ زبان مختلف چاپ شده‌است. این رمان هنوز به عنوان نمونه‌­ای از نفوذ استعمارگری بر فرهنگ و هویت آفریقایی به شکل گسترده‌­ای خوانده و مطالعه می‌شود.

5- خیرخواهان ژنده پوش اثر رابرت ترسل

این رمان سوسیالیستی مناظره‌ای رابرت ترسل که در ۱۹۱۴ نوشته شده‌است دربارهٔ گروهی از مردان شریف است که توسط سرمایه‌داران پول‌پرست استثمار می‌شوند و برپایهٔ بی‌عدالتی است که طبقهٔ کارگر در انگلستان در دورهٔ ادورادها با آن مواجه بودند.
کارگران «خیرخواه» هستند زیرا از آن­ها به دستمزد ناچیزی بیگاری می‌کشند و ارزش کاری­شان را به کارفرمایان­شان می‌­بخشند.

این رمان بخش جدایی‌ناپذیر انگیزشی برای اصلاح اجتماعی در آغاز قرن گذشته است.

4- خوشه­ های خشم اثر جان اشتاین بک

این اثر کلاسیک که در ۱۹۳۹ منتشر شده‌است سفر خانواده­‌ای تنگدست اهل اوکلاهاما به سمت غرب از بزرگراه روت ۶۶ را روایت می‌کند.
این رمان که بلافاصله پرفروش شد، به فقر تکان­‌دهندهٔ دورهٔ رکود بزرگ و فلاکت صدها هزار مهاجر می­‌پردازد که برای یافتن کار به کالیفرنیا سفر می­کنند.
این کتاب توقیف شد و در چندجا از جمله کرن کانتی واقع در کالیفرنیا، جایی که سفر خانواده جود پایان یافت، به آتش کشیده شد.

3- ۱۹۸۴ اثر جرج اورول

اثر ضد آرمان‌شهر جرج اورول دربارهٔ زندگی زیر سلطهٔ نظام تمامیت‌خواه، الهام گرفته از ژانرهای فرعی کتاب‌هایی از جمله رمان پرتقال کوکی اثر آنتونی بورخس است که آینده را کابوسی بدون آزادی و حقوق تجسم می­کند.

اصطلاحات برگرفته از رمان ۱۹۸۴، از جمله «برادر بزرگ»، «دوگانه باوری» و «بزه فکری» هنوز هم امروزه به طور معمول استفاده می‌شوند. این رمان یادآور تلخ اهمیت آزادی اندیشه و بیان است.

2- کشتن مرغ مقلد اثر هارپر لی

«شما هیچ‌وقت یک فرد را درک نمی­‌کنید تازمانی‌که همه چیز را از دیدگاه او ببینید... تازمانی‌که در پوست او بروید و خودتان را جای او بگذارید».
حرف‌های اتیکاس فینچ در داستان ۱۹۶۰ هارپرلی دربارهٔ نابرابری نژادی در آلاباما در دههٔ ۱۹۳۰ هم­چنان در سراسر دنیا در میان خوانندگان طنین‌انداز است. این کتاب اثری مانگار در بین چند نسل بود و درس ارزشمندی در خصوص نگاه کردن به دنیا از چشمان فرد دیگر آموخت.

1- معشوق اثر تونی موریسون

بنا به نقل قول‌ها، تونی موریسون قبل از نوشتن حتی یک کلمه از این رمان که برندهٔ جایزهٔ پولتیزر شد، سه سال تمام را به فکر کردن دربارهٔ آن سپری کرد.

رمان معشوق، که به میراث برده‌داری می‌­پردازد، از سوی نیویورک تایمز بهترین اثر داستانی آمریکایی در ۲۵ سال گذشته شناخته‌شد.

این رمان الهام­‌گرفته از داستان برده‌ای فراری است که وقتی اربابان قبلی­‌اش در تعقیب او بود، دخترش را به جای تسلیم به آن­ها، می‌کشد.