۱۰ رانش مرگبار زمین در تاریخ!

یک رانش زمین خطرناک می‌تواند تعداد افرادی به میزان جمعیت یک کشور کوچک را به کام مرگ کشاند. در این مقاله با برخی از مرگبارترین ریزش‌های کوه ثبت شده در تاریخ بشریت آشنا خواهیم شد. در ادامه همراه عجیب‌ترین باشید.

ریزش کوه یا زمین‌لغزش یا رانش زمین یا زمین‌لغزه به حرکت لایه‌های رسوبی غیر متراکم و متراکمی بر روی سطح شیب‌دار که ناپایدار شده‌اند، می‌گویند که ممکن است به دلایل متفاوت مانند زمین‌لرزه یا راه‌سازی به سمت پایین حرکت کرده باشند. عامل حرکت تودهٔ رسوبی، نیروی جاذبه، زلزله، جاده‌سازی، باران یا فشار منفذی سیالات، سبک‌سازی پایین‌دست توده و بسیاری عوامل دیگر است.

حرکت نزولی در رانش زمین ممکن است بسیار کند رخ دهد (تنها چند میلی‌متر در سال) یا با سرعت بسیار اتفاق افتد و تاثیرات جبران‌ناپذیری به جای گذارد. رانش زمین حتی می‌تواند در بستر دریا و زیر آب رخ دهد و امواج جزر و مدی به وجود آورد که باعث تخریب در مناطق ساحلی شود. این رانش‌ها را رانش زمین زیردریایی می‌گویند. رانش زمین ممکن است به علت زلزله، فعالیت آتشفشانی، تغییرات آب‌های زیرزمینی، به هم خوردن یا تغییر شیب زمین رخ دهد. در ادامه با ۱۰ رانش زمین مرگبار تاریخ آشنا خواهیم شد.

10- رانش زمین دیشی، سیچوآن، چین، آگوست ۱۹۳۳ (بیش از ۳۰۰۰ کشته)

در ۵ آگوست سال ۱۹۳۳، زلزله‌ای قدرتمند موجب رانش زمین گسترده در شهر دیشی استان سیچوآن چین شد. این واقعه که با عنوان «رانش زمین دیشی» شناخته می‌شود، جان بیش از ۳۰۰۰ نفر را گرفته و روستاهای بسیار زیادی را نیز با خاک یکسان کرد. شهر کوچک دیشی، بیشترین خسارت را در این حادثه دید، چرا که این شهر در سدی که در پی رانش زمین ایجاد شده بود، فرو رفت.

9- رانش زمین خیت، تاجیکستان، جولای ۱۹۴۹ (۴۰۰۰ کشته)

قرن‌ها است که مناطق کوهستانی آسیای مرکزی، آبستن بلایای طبیعی زیادی شده که عمدتاً نیز در پی زلزله‌های بزرگ بوده است. یکی از این حوادث در جولای سال ۱۹۴۹ به وقوع پیوست که طی آن، زلزله‌ای به بزرگی ۷٬۴ ریشتر، موجب ایجاد صدها رانش و ریزش کوه در اطراف تیان شان در مرکز تاجیکستان شد. دو ناحیهٔ یاسمن و خیت، بیشترین صدمات و آسیب‌ها را در این حادثه دیدند. طی رانش زمین خیت، سنگ‌ها و خاک‌ها با سرعت ۳۰ متر بر ثانیه در حال سقوط از بالای کوه بودند. تقریباً ۴۰۰۰ انسان بی‌گناه جان خود را در این واقعه از دست دادند.

8- ریزش کوه اوآسکاران، رانراهیرکا، پرو، ژانویه ۱۹۶۲ (۴۵۰۰ کشته)

قلهٔ اوآسکاران یکی از کوه‌های معروف کشور پرو است که ارتفاعی در حدود ۶۷۶۸ متر دارد. در ژانویه سال ۱۹۶۲، یخ‌های نوک این قله شروع به آب شدن کردند که موجب سقوط میزان بسیار زیادی خاک و برف به سمت پایین شد. طی این ریزش کوه، ۴۵۰۰ نفر جان باختند. این بهمن متشکل از تکه یخی عظیم به عرض یک کیلومتر و طول ۱۲ متر بود. تکه یخ مذکور با پایین آمدنش، هرچه سنگ و برف بر سر راهش بود را نیز با خود همراه کرده و به قدرتش افزوده شد که در نهایت چندین روستا را در منطقهٔ رانراهیکا به کلی مدفون کرد.

7- رانش زمین خوآرز، آنکاش، پرو، دسامبر ۱۹۴۱ (۵۰۰۰ کشته)

در دسامبر سال ۱۹۴۱، ساکنان یکی از شهرهای پرو، یعنی خوآرز واقع در ناحیهٔ آنکاش، کاملاً بی‌خبر از سقوط کوه یخی عظیم بودند که موجب تخریب کامل خانه‌ها و مرگ هزاران نفر از مردمشان شد. کمی پیش از سپیده‌دم ۱۳ دسامبر ۱۹۴۱، رانش زمین موجب جدا شدن تکه یخی بزرگ از کوه و ورود آن به دریاچهٔ پالکاکوچا شد. این تکه یخ امواجی بزرگ در دریاچه ایجاد کرد که به شکسته شدن سد آن منجر شد. در پی این اتفاق، مقدار زیادی آب به همراه گل‌ولای و برف با قدرتی باورنکردنی روانهٔ مناطق اطراف شد. سد دیگری در آن اطراف و در رودخانهٔ جیرکاکوچا وجود داشت که پس از برخورد با سیل مذکور، آن سد نیز شکسته شده و هر دو با سرعتی بسیار زیاد وارد شهر خوآرز شدند. در این ضایعهٔ اسفناک، حدوداً ۵۰۰۰ نفر جان باختند.

6- گدازه‌های کوه کیلود، جاوه شرقی، اندونزی، مه ۱۹۱۹ (بیش از ۵۰۰۰ کشته)

قلهٔ کیلود واقع در جاوهٔ شرقی اندونزی، یکی از کوه‌های آتشفشانی بدنام تاریخ است که در گذشته با حدوداً ۳۰ بار فعالیت آتشفشانی‌اش، موجب مرگ هزاران نفر شده‌است. یکی از مرگبارترین فوران‌های این کوه در تاریخ ۱۹ مه ۱۹۱۹ به وقوع پیوست که در پی آن، بیش از ۳۸ میلیون متر مکعب آب از دریاچهٔ واقع در کوهپایهٔ آن به سمت پایین سرازیر شد. این آب حاوی مقادیر زیادی مواد مذاب آتشفشانی خطرناک بود. این گدازه‌ها به سمت پایین روانه شده و هر چه بر سر راهشان بود را به کلی از بین بردند.

5- گلرود شمال هند، کدارنات، هند، ژوئن ۲۰۱۳ (۵۷۰۰ کشته)

یکی از بدترین بلایای طبیعی رخ داده در تاریخ هند، در ژوئن سال ۲۰۱۳ اتفاق افتاد که در پی آن، سیل‌های قدرتمند موجب مرگ ۵۷۰۰ انسان بی‌گناه در ایالت اوتاراکند در حوالی کوه‌های هیمالیا شد. رگبارها و باران‌های موسمی بی‌وقفه دلیل اصلی وقوع این ضایعهٔ دردناک بودند. بااین‌حال، برخی از دانشمندان، متفکران و طرفداران محیط زیست، نظر دیگری دارند. به گفتهٔ آنان، مداخلهٔ بشر در اکوسیستم و زیست‌بوم نواحی کوه‌های هیمالیا، موجب آسیب‌پذیر شدن این مناطق در مقابل بلایای طبیعی شده‌است. در پی افزایش تعداد گردشگران هیمالیا، هتل‌ها و فروشگاه‌های بسیار زیادی در آن منطقه احداث شده‌اند که بدون در نظرگیری قوانین زیست‌محیطی، موجب تخریب اکوسیستم آن شده‌است. احداث سدهای هیدروالکتریکی متعدد در ایالت اوتاراکند نیز از دیگر عوامل مهم دخیل در برهم‌زنی اکوسیستم منطقه بوده است.

در گذشته، باران‌های شدیدی در این ناحیه وجود داشته که موجب ایجاد سیل‌های بزرگ شده‌است اما هیچ‌یک از آن‌ها با حادثهٔ سال ۲۰۱۳ هند، قابل مقایسه نیست. گفته می‌شود که در حادثهٔ مذکور، راه خروجی برای سیل وجود نداشته و تمامی راه‌ها با سنگ و گل‌ولای بسته شده بودند. به همین دلیل، این سیل‌ها با بقایای سدهای تخریب شده، همراه شده و با قدرتی بالا، تمامی شهرها و روستاهای بر سر راه خود را بلعیدند.

4- ریزش کوه اوآسکاران، یانگی، پرو، مه ۱۹۷۰ (۲۲۰۰۰ کشته)

در ماه مِی سال ۱۹۷۰ میلادی، وقوع یک زلزله موجب چندین بهمن و ریزش کوه بزرگ شد که شهرهای یانگی و رانراهیرکارا را مدفون کرد. تقریباً ۲۲۰۰۰ نفر در این حادثه جان خود را از دست دادند. بهمنی که در این حادثه شکل گرفت، مسافتی به طول ۱۶٬۵ کیلومتر را طی کرد. در ریزش کوه مذکور، ۵۰ الی ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب، برف و گل‌ولای وجود داشت که با قدرت بالای خود، شهر یانگی را در نوردیده و ساکنان آن را به کام مرگ کشاند.

3- حادثه آرمرو، کوه تولیما، کلمبیا، نوامبر ۱۹۸۵ (۲۳۰۰۰ کشته)

آتشفشانی خاموش، یعنی «نوادو دل رویز» در کوه تولیمای کلمبیا، ناگهان در تاریخ ۱۳ نوامبر ۱۹۸۵ دوباره فعال شده و با قدرت تخریب فراوان، روستاهای اطراف را در بر گرفته و موجب کشته شدن تقریباً ۲۳۰۰۰ نفر شد. مواد مذاب کشنده‌ای که از دهانهٔ این آتشفشان به بیرون فوران کرد، موجب آب شدن یخ‌های کوهستان و جاری شدن گلرودی عظیم به سمت پایین شد. این گلرود یا سیلاب، متشکل از یخ، برف، آب و سنگلاخ‌های فراوان بود که با سرعتی مرگبار تمامی نواحی مسکونی اطراف را در بر گرفت. پس از مدت کوتاهی مواد مذاب و سیلاب، شهر آرمرو را پوشاند و موجب مرگ بسیاری از مردم آن شد. تلفات این حادثه در شهرهای دیگری مانند چین‌چینا نیز گزارش شد.

2- حادثه وارگاس، وارگاس، ونزوئلا، دسامبر ۱۹۹۹ (۳۰۰۰۰ کشته)

در زمستان سال ۱۹۹۹، باران‌های بسیار شدید و غیرمعمول در وارگاس ونزوئلا مشاهده شد. این باران‌ها موجب وقوع چندین ریزش کوه بزرگ شد که جان ۳۰۰۰۰ نفر را گرفت. طبق برآوردهای صورت گرفته، ۱۰ درصد از جمعیت وارگاس در پی این حادثه جان باختند. شهرهای «کارمن ده اوریا» و «سرو گرنید» به طور کامل در زیر گل‌ولای محو شده و بسیاری از خانه‌ها نیز وارد اقیانوس نزدیک شهر شدند.

1- سیل های‌یوان، نینگ‌شیا، چین، دسامبر ۱۹۲۰ (بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ کشته)

زلزلهٔ ۸٬۵ ریشتری های‌یوان، دومین زمین‌لرزهٔ مرگبار جهان در قرن بیستم بود. این زلزله موجب ایجاد ۶۷۵ ریزش کوه شد که خود خرابی‌های بسیار گسترده‌ای به بار آورد. این حادثه که در ۱۶ دسامبر سال ۱۹۲۰ در ناحیهٔ روستایی های‌یوان به وقوع پیوست، جان ۱۰۰٫۰۰۰ نفر را گرفته و منطقه‌ای به وسعت تقریباً ۲۰٫۰۰۰ کیلومتر مربع را تخریب کرد. مناطقی که در پی این ضایعه، متحمل بیشترین خسارات جانی و مالی شدند، های‌یوان که اکنون با عنوان ناحیهٔ خودمختار نینگ‌شیا شناخته می‌شود و استان‌های همسایهٔ آن یعنی گانسو و شان‌شی بودند. های‌یوان در این حادثه بیش از ۵۰ درصد از جمعیتش را از دست داد. روستای شی‌جی نیز در پی یکی از ریزش‌های کوه این حادثه، به کلی زیر خاک مدفون شد.