۱۰ نکتهٔ جالبی که دربارهٔ کرهٔ ماه نمی‌دانید!

کرهٔ ماه نزدیک‌ترین همسایهٔ کیهانی زمین محسوب می‌شود که با باز تاباندن نور خورشید، شب‌های زمین را نورانی می‌کند. تنها قمر زمین و پنجمین قمر بزرگ منظومهٔ‌شمسی، فاقد جو بوده و قطری معادل ۲۷ درصد قطر زمین و چگالی معادل ۶۰ درصد چگالی زمین دارد؛ فاصلهٔ زمین تا ماه ۳۸۴ هزار کیلومتر است و یک پالس نوری در مدت ۱/۲۶ ثانیه، از زمین به ماه می‌رسد.

10- شکل‌گیری ماه

بر اساس یکی از فرضیه‌های مطرح، شکل‌گیری ماه به زمان برخورد یک سنگ فضایی در ابعاد مریخ با زمین، کمی پس از آغاز شکل‌گیری منظومهٔ‌شمسی در ۴٫۵ میلیارد سال قبل بازمی‌گردد.

9- گرفتار در مدار

زمین و ماه هر دو در حال چرخش و حرکت مداری هستند، اما چهرهٔ ماه همواره از منظر زمین ثابت است.

سال‌ها قبل اثرات گرانشی زمین باعث کاهش چرخش ماه حول محور خود شد؛ زمانی‌که سرعت چرخش ماه به اندازهٔ کافی با دوره مداری - مدت زمان گردش ماه به دور زمین - منطبق شد، اثر گرانشی تثبیت شد.

زمانی‌که ماه در اطراف زمین در حال چرخش است، بخشی از این زمان بین زمین و خورشید سپری می‌شود و نیمه روشن از زمین دور است که اصطلاحاً ماه نو نامیده‌می‌شود.

به‌علت تابش نور خورشید به ماه، قمر زمین قابل‌رویت می‌شود؛ اگر نور کامل خورشید به قسمتی از ماه که به سمت زمین است تابیده‌شود، ماه به‌صورت قرص‌کامل دیده‌می‌شود.

اگر نور خورشید فقط به بخشی از ماه که رو به زمین است، تابیده‌شود، بر حسب میزان تابش نور، ماه به‌صورت هلال باریک، نیم‌قرص یا وضعیت کاملاً گرد دیده‌می‌شود.

8- آپولو، درختان ماه

بیش از ۴۰۰ درخت بر روی زمین از ماه آمده‌اند؛ در سال ۱۹۷۱ میلادی «استورات روزا» فضانورد مأموریت آپولو ۱۴ ناسا دانه‌هایی را با خود به ماه برد.

دانه‌های جوانه‌زده سپس به زمین بازگردانده شده و در مناطق مختلف آمریکا و جهان کاشته‌شدند که به درختان ماه (Moon Trees) شهرت پیدا کردند.

7- قمرهای خواهر زمین

ماه تنها قمر طبیعی زمین محسوب می‌شود؛ در سال ۱۹۹۹ میلادی محققان دریافتند که سیارکی با قطر پنج کیلومتر در چگالی گرانش زمین گرفتارشده و در نتیجه به قمر زمین تبدیل‌شده‌است.

چرخش قمر Cruithne در مدار نعل‌اسبی‌شکل به دور زمین ۷۷۰ سال به طول می‌انجامد و به‌گفته دانشمندان، دست‌کم به‌مدت پنج‌هزار سال در اطراف زمین به‌حالت تعلیق باقی‌می‌ماند.

6- کیسه مشت‌زنی سنگ‌های فضایی

گودال‌های متعدد بر سطح ماه در نتیجه برخورد صدها سنگ‌فضایی بین ۴٫۱ میلیارد تا ۳٫۸ میلیارد سال قبل ایجاد شده‌است.

ماه از لحاظ زمین‌شناسی چندان فعال نیست، به‌همین دلیل وقوع زمین‌لرزه یا آتشفشان باعث از بین‌رفتن این دهانه‌های برخوردی نشده‌است؛ نبود جو و شکل نگرفتن باد و باران از دیگر دلایل فرسایش بسیار کم در سطح ماه است.

5- ماه تخم‌مرغی شکل

ماه یک جرم کاملاً کروی و مدور نیست، بلکه ظاهری تخم‌مرغی شکل دارد؛ مرکز جرم ماه در مرکز هندسی قمر قرار نداشته و حدود دو کیلومتر خارج از مرکز است.

4- ماه‌لرزه

فضانوردان مأموریت آپولو از لرزه‌سنج بر سطح ماه استفاده کرده و دریافتند که این گوی درخشان یک مکان کاملاً مرده محسوب نمی‌شود؛ در ماه لرزه‌های خفیف زیرسطحی روی‌می‌دهند که احتمالاً ناشی از کشش گرانشی زمین هستند.

ایجاد شکاف‌های کوچک بر سطح ماه به همراه خروج گاز، نشانه‌ای از وقوع ماه‌لرزه‌ها هستند.

دانشمندان معتقدند که ماه احتمالاً دارای یک هستهٔ گرم یا مذاب است؛ اما داده‌های فضاپیمای اکتشافی ناسا در سال ۱۹۹۹ میلادی نشان می‌دهد، ماه دارای هستهٔ نسبتاً کوچکی - بین دو تا چهار درصد جرم - است.

3- سیاره‌ای به‌نام ماه؟

قمر زمین بزرگ‌تر از پلوتو بوده و قطر آن حدود یک‌چهارم قطر زمین است؛ برخی دانشمندان معتقدند که ماه شباهت زیادی به یک سیاره دارد و سیستم زمین-ماه را به‌عنوان سیارهٔ دوتایی می‌نامند.

2- اثر جزر و مد ماه

پدیدهٔ کشند یا جزر و مد در اثر نیروی گرانش ماه ایجاد می‌شود و خورشید اثر کمتری در این زمینه دارد؛ نیروی گرانشی ماه و خورشید باعث بالا و پایین رفتن منظم آب اقیانوس‌ها و دریاها می‌شود که نتیجهٔ آن امواج جزر و مدی است.

آب‌های آن‌سوی کره زمین که از ماه دور هستند، کمتر تحت‌تأثیر گرانش ماه قرارگرفته و هنگام جزر پایین می‌روند؛ در طرف مقابل که تحت‌تأثیر گرانش شدید ماه قرار دارد، آب‌ها در هنگام مد بالا می‌آیند.

1- خداحافظی با ماه

ماه در حال دور شدن از زمین است؛ هر سال، ماه بخشی از انرژی چرخشی زمین را سرقت کرده و از آن برای رساندن خود به مدار بالاتر (حدود ۳٫۸ سانتی‌متر بالاتر) استفاده می‌کند؛ در این شرایط ماه حدود ۲۲ هزار کیلومتر از زمین دورتر خواهد شد.