۱۰ حقیقتی که درباره زندگی در فضا نمی‌دانید!

درباره تورها و توریست‌های فضایی این روزها زیاد شنیده و خوانده‌ایم. حتی گفته می‌شود خیلی زودتر از آنکه فکرش را بکنیم باید به فکر خرید خانه یا زمینی در فضا باشیم به حتم زندگی در فضا تجربه متفاوت و عجیبی خواهد بود اما شرایط حاکم بر فضا، جاذبه‌ای که وجود ندارد، طول روز و شب که اعتدالی ندارد و هزاران مورد دیگر شاید باعث تجدیدنظر درباره اقامت در فضا در آینده شود.

بعضی حقایقی را که درباره فضا نمی‌دانیم با هم مرور می‌کنیم.

10- در هر شبانه روز ۱۶ بار طلوع خورشید را می‌بینید

خورشید هر ۹۰ دقیقه در مدار پایینی زمین طلوع و غروب می‌کند. این موضوع در نبود چرخه صحیح روز و شب خوابیدن را بسیار دشوار می‌کند. برای مقابله با این مشکل، مسئولان براساس زمان‌های زمین، برنامه ریزی کرده‌اند تا فضانوردان بتوانند فعالیت خود را داشته باشند. ساعت‌هایی طراحی شده که براساس وقت گرینویچ است. برای اینکه فضانوردان در برنامه‌ای منسجم قرار بگیرند مرکز کنترل یک تماس بیدار باش به مرکز شاتل می‌فرستد. برای تنوع آن‌ها موسیقی‌ای را که یکی از اعضای خانواده فضانوردان درخواست کرده پخش می‌کنند؛ به عبارت دیگر فضانوردان به کمک زنگ بیدار باش به موقع از خواب بیدار می‌شوند.

9- قدتان بلندتر می‌شود

در نبود جاذبه، ستون فقرات شما بازتر می‌شود و شما بین ۵ تا ۸ سانتی‌متر بلندتر خواهید شد. متاسفانه این افزایش قد می‌تواند با مشکلاتی همچون کمردرد و مسائل مربوط به اعصاب درگیر، همراه باشد. البته این را هم باید اضافه کرد که بعد از بازگشت از فضا قد افراد به حالت قبلی خود باز می‌گردد.

8- دیگر خر و پف نمی‌کنید!

تحقیقات نشان داده فضانوردانی که معمولاً در زمین خروپف می‌کنند در فضا به آرامی می‌خوابند. این به دلیل آن است که نیروی جاذبه نقش مهمی در تولید خروپف دارد. ناسا فهرستی از فضانوردانی که در فضا هم این مشکل را داشتند تهیه کرده؛ اما مسلم است که در جاذبه صفر این مساله کاهش می‌یابد.

7- به بعضی از مواد غذایی باید آب اضافه کرد تا قابل خوردن شوند

در فضا هم نمک و فلفل در دسترس است، تنها تفاوتش در مایع بودن آنهاست. دلیلش هم این است که فضانوردان نمی‌توانند چاشنی‌ها را روی غذاهایشان بریزند و نمک و فلفل به راحتی در هوا پخش می‌شود. بدین ترتیب این خطر وجود دارد که این چاشنی‌ها در منافذ و دریچه‌ها رسوب کرده، وسایل را آلوده کند یا در چشم و دهان و بینی فضانوردان گیر کنند.

6- طولانی‌ترین مدتی که یک شخص در فضا مانده ۴۳۸ روز است

دکتر والری پولیاکف دقیقاً ۴۳۷ روز و ۱۷ ساعت و ۵۸ دقیقه در این ایستگاه اقامت کرد و طی این مدت ۷۰۷۵ دور به دور زمین چرخید و در مجموع ۳۰۰٫۷۶۵٫۰۰۰ کیلومتر را پیمود! دکتر پولیاکف قبلاً هم سفری طولانی مدت به فضا داشت که بیش از ۲۴۰ روز طول کشیده بود. با توجه به جمع این دو سفر، او ۶۷۸ روز و ۱۶ ساعت و ۳۲ دقیقه از عمرش را در مدار زمین گذرانده است. اما بیشترین مدت اقامت در فضا طی سفرهای متعدد به سرگئی کریکالف تعلق دارد که تا به حال شش بار به مدار زمین سفر کرده و جمعاً ۸۰۳ روز و نه ساعت و ۳۹ دقیقه را در فضا زندگی کرده است.

5- تنها سه مرد در فضا مرده‌اند

از ۴۳۹ فضانورد به فضا رفته تا پایان سال ۲۰۰۴، ۱۸ نفر در حوادثی مربوط به سفر به فضا جان خود را از دست داده‌اند. از این ۱۸ نفر تنها کارکنان سایوز ۱۱ در سال ۱۹۷۱ به طور حتم در فضا جان خود را از دست داده‌اند. جورجی دوبوروفسکی، ویکتور پاتسایوف و ولادیسلی ولکوف، بعد از سه هفته اقامت هنگام جدا شدن از ایستگاه سالیوت یک کشته شده‌اند. ظاهراً دریچه فضانورد آن‌ها به طور تصادفی باز شده است.

4- تقریباً هر فضانوردی بیماری را در فضا تجربه می‌کند

در نبود جاذبه، سیگنال‌های سیستم دهلیزی و گیرنده‌های فشاری به تندی گمراه می‌شوند؛ برای مثال بسیاری از فضانوردان ناگهان احساس می‌کنند زیر و رو شده‌اند یا به سختی می‌توانند موقعیت دست‌ها و پاهایشان را احساس کنند. این گمگشتگی علت اصلی چیزی است که به آن «سندرم سازگاری با فضا» می‌گویند. نیم یا بیش از نیمی از مسافران فضا از بیماری فضا که شامل سر درد، ضعف تمرکز و حالت تهوع و گاهی استفراغ است رنج می‌برند. البته معمولاً این مشکلات چند روزه از بین می‌روند.

3- بدترین قسمت ماجرا اینجاست که وقتی فضانوردان برمی گردند، اجسام سقوط می‌کنند!

وقتی فضانوردان به زمین برمی گردند به همان سختی که خود را با فضا سازگار کرده‌اند باید حالا خود را با زمین سازگار کنند. در اصل یک سازگاری دوباره وجود دارد که به نوعی کمی هم زمانبر خواهد بود، اگرچه نتیجه آن بیشتر گیج کننده است تا سخت. چند نفر از فضانوردان روسی که برای مدت طولانی در فضا بوده‌اند، گزارش داده‌اند که ماه‌ها بعد از سفرشان هنوز به صورت تصادفی فنجان چای یا بعضی اشیای دیگر را در هوا رها می‌کردند و تنها وقتی متوجه اشتباه‌شان می‌شدند که آن شیء بر زمین می‌افتاد.

2- وقتی که در فضا هستید، باید با اسفنج حمام کنید!

برای حفظ بهداشت فردی در فضا ممکن است مجبور باشید با اسفنج حمام کنید در حالی که ایستگاه‌هایی مانند اسکای لب و میر امکاناتی مانند دوش دارند، بیشتر فضانوردان از حمام اسفنج و از لباس‌های خیس یا حوله‌های نم دار استفاده می‌کنند. این کار، مصرف آب را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد. همچنین هر فضانورد یک کیت بهداشت فردی دارد که حاوی خمیر دندان، شامپو، وسایل اصلاح صورت و دیگر لوازم ضروری بهداشتی است.

1- دستشویی رفتن در فضا

دستشویی‌های فضایی به اندازه کل ماموریت‌های فضایی در این چند وقت اخیر خبرساز شده‌اند. مثلاً یک روز از قیمت ۱۹ میلیون دلاری دستشویی‌ها می‌گویند که یک شرکت روسی ساخته ولی کسی حاضر نیست چنین پولی بدهد و یک روز از خراب شدن دستشویی‌ها و صف فضانوردان جلوی دستشویی برای رفع حاجت در آسمان. اما این دستشویی‌ها کارکرد خاصی دارند و با دستشویی‌های زمینی تفاوت زیادی دارند. مهم‌ترین ویژگیشان حالت مکندگی آن‌ها و تبدیل فضولات به آب آشامیدنی است!