نشانههای ظاهری نشان میدهند نوترینوها، در سال ۲۰۱۱ اینشتین را به چالش کشیده و سریعتر از نور سفر کردند و از سویی دیگر کشف سیارهای شبهزمینی امیدهایی را برای یافتن حیات در جهانهایی دیگر زنده کرد.
دانشمندان در سال ۲۰۱۱ خبرهای زیادی آفریدند و ابداعات و کشفهای فراوانی خبرساز شدند. از جمله مهمترین آنها میتوان به ادعای کشف ذراتی با سرعت بالاتر از سرعت نور، اهدای جایزه نوبل به دانشمندی که از جهان رفته بود و کشف سیارهای جدید با شباهت بیشتر از پیش به زمین اشاره کرد.
8- گرافن ماده قرن ۲۱
پس از اینکه «کنستانتین نووسلف» و «آندره گایم» از دانشگاه منچستر به خاطر مطالعاتی که در زمینه گرافن انجام داده بودند موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شدند، وزیر دارایی بریتانیا در پاییز اعلام کرد که ۵۰ میلیون پوند برای راهاندازی برنامه تحقیقات ملی بر روی گرافن اختصاص خواهد داد. گرافن، صفحهای به ضخامت یک اتم از جنس کربن، میتواند در ساخت هر چیزی، از نمایشگرهای لمسی گرفته تا پلاستیکهای ارزانقیمت و کارآمد استفاده شود. گرافن سختترین مادهای است که تا کنون ساخته شده و سختی آن ۲۰۰ برابر فولاد ساختمانی است. با این همه این قابلیت سازگاری و انطباق پذیری گرافن است که آن را به منبعی غنی برای ساخت مواد ترکیبی، قطعات الکترونیکی و دیگر کالاها تبدیل کرده است و از اینرو است که بسیاری از شرکتهای بزرگ از قبیل IBM، سامسونگ و نوکیا در سال جاری تمرکز خود را بر روی تحقیقات گرافنی قرار دادهاند.
7- سریعتر از نور بودن امکان پذیر شد
پس از اینکه اینشتین یک قرن پیش به همه اطمینان داد که هیچ جرمی نمیتواند سرعت نور را بشکند، در سال ۲۰۱۱ گروهی از دانشمندان ادعا کردند موفق به یافتن رویدادهایی شدهاند که خلاف این قانون را ثابت میکند. فیزیکدانان سرن در ماه سپتامبر از ژنو پرتوهایی از نوترینوها را به سوی همکاران خود در لابراتوار گرن ساسو در ایتالیا تابانده و در نهایت شگفتی شاهد بودند که نوترینوها در این سفر ۷۳۰ کیلومتری با سرعت کمی بالاتر از نور حرکت کردند. بیشتر دانشمندان بر این باور بودند که تکرار این آزمایش ثابت میکند نتایج اولیه در اثر خطای محاسباتی به دست آمده اما تابش سری دوم پرتوهای نوترینو توسط محققان، نتایجی مشابه را در پی داشت. این نتایج باعث شده است که بسیاری از فیزیکدانان که بر سر اشتباه بودن نتایج اولیه شرط بسته بودند سال جدید ناخوشایندی را آغاز کنند، برای مثال «جیم الخلیلی» فیزیکدان دانشگاه سوری تضمین داد در صورتی که نتایج اولیه این آزمایش به تایید برسد، شلوارک ورزشی خود را در یک برنامه تلویزیونی زنده خواهد خورد.
6- کشف ردپای چندین هزارساله انسانهای مدرن بر کشورهای اروپایی
دندانها و استخوانهایی که در سال جاری در دو کشور بریتانیا و ایتالیا کشف شدند، تاریخ قدم گذاشتن انسانهای مدرن به اروپا را پنج هزار سال یا بیشتر افزایش دادند. کشف دو دندان کودکانه در منطقه «گروتا دل کاوالو» و بقایای استخوان فک در منطقه دِوُون به ترتیب قدمتی برابر ۴۵ هزار و ۴۱ هزار سال دارند. پیش از این تصور میشد انسانهای مدرن یا هوموساپینسها ۳۵ هزار تا ۴۰ هزار سال پیش وارد اروپا شدهاند، یعنی همزمان با نابودی نئاندرتالها. با این همه یافتههای جدید قدمت همپوشانی تاریخ ظهور انسانهای مدرن را افزایش داده است.
5- کشف مناسبترین مکان برای کشف حیات در جهانی دیگر
در میان رصدهای انجام گرفته توسط تلسکوپ کپلر سازمان ناسا سیارهای کشف شد که در مدار خورشیدی دیگر در حرکت بوده و بیشترین شباهت را به زمین دارد. در واقع این سیاره شبیهترین جرم کیهانی به زمین است که تا کنون رصد شده است. سیاره کپلر ۲۲-b ابعادی ۲.۴ برابر زمین داشته و در منطقه سکونت پذیر ستاره میزبانش در حرکت است. در واقع آب و هوای این سیاره نه بسیار گرم و نه بسیار سرد است و درجه حرارت آن ۲۲ درجه سلسیوس تخمین زده شده است. از این رو اخترشناسان امیدوارند بتوان بر روی این سیاره آب مایع نیز یافت. اخترشناسان کشف این سیاره را دستاوردی بزرگ در مسیر کشف دوقلوی زمین میدانند. با این وجود چشمانداز سفر به این سیاره در دوردستها قرار دارد زیرا کپلر ۲۲b در فاصله ۶۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد، فاصلهای که حتی برقراری ارتباط رادیویی با آن نیز میتواند خسته کننده باشد، زیرا ارسال یک پیام ساده برای جویا شدن احوال ساکنان احتمالی این سیاره هزار و ۲۰۰ سال به طول خواهد انجامید.
4- امکان برنده شدن نوبل پس از مرگ
یکی از محکمترین قوانینی که برای دریافت جوایز نوبل توسط کمیته اهدا کننده آن اتخاذ شده این است که این جایزه تنها به زندهها تعلق میگیرد و مطالعات دانشمندی که از جهان چشم فرو بسته است نباید در نظر گرفته شود. اما در سوم اکتبر ۲۰۱۱ کمیته نوبل بدون آگاهی از اینکه این ایمنشناس کانادایی در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست داده «رالف استینمن» را به عنوان برنده نوبل پزشکی معرفی کرد. پس از بازبینی سریع کتاب قوانین نوبل و برگزاری نشستی اضطراری، این کمیته اعلام کرد برنده نوبل پزشکی تغییری نکرده و از آنجایی که این کمیته از مرگ استینمن آگاهی نداشته، جایزه به وی تعلق خواهد گرفت. استینمن نوبل پزشکی را به صورت مشترک با «بروس بوتلر» و «ژولز هافمن» کسب کرده بود. وی با وجود اینکه در نهایت جان خود را از دست داد، درمانی که بر اساس تحقیقات خود ابداع کرده بود را بر روی بدنش آزمایش کرد و در نهایت پس از چهار سال مبارزه با سرطان درگذشت.
3- سلولهای بنیادین درمان معجزه گر قرن ۲۱ نیستند
رویای اینکه افراد معلول بتوانند با تزریق سلولهای بنیادین دوباره بر روی پاهای خود راه بروند، در سال ۲۰۱۱ دچار شکافی بزرگ شد، یکی از بزرگترین مراکز مطالعاتی بیوتکنولوژی به نام Geron اولین آزمایش انسانی با استفاده از سلولهای بنیادین را متوقف کرد زیرا به گفته این شرکت شرایط دشوار اقتصادی که درآمدزایی را دشوار کرده، باعث متوقف شدن این دوره از آزمایشهای علمی شده است. این توقف برای بسیاری از کسانی که درمان مبتنی بر سلولهای بنیادین را معجزهای برای درمان انواع بیماریها میدانستند بسیار ناگوار بود. چهار بیماری که به صورت داوطلبانه در این دوره آزمایشی حضور داشتند هیچ عوارض جانبی را گزارش نکردند، اما هیچ بهبودی نیز حاصل نشد. با این همه دیگر دانشمندان همچنان به آزمایشهای خود بر روی استفاده از سلولهای بنیادین برای درمان بیماریهایی از قبیل آلزایمر و پارکینسون امیدوارند.
2- رسیدن به مریخ همچنان دشوار است
با وجود اینکه در حدود ۵۰ سال از ارسال کاوشگرهای انسانی به مریخ میگذرد، مهندسان فضایی موفقیتهای ناپایداری را در دسترسی به سیاره سرخ به دست آوردهاند. از ۳۸ ماموریت مریخی که تا کنون آغاز شده، ۱۹ ماموریت با نقص فنی جدی مواجه شدهاند، یعنی در حدود ۵۰ درصد از این ماموریتها با شکست مواجه شدهاند. آخرین قربانی این غول سرخ کیهانی نیز روسها بودند که کاوشگرشان به جای قرار گرفتن در مسیر قمر فوبوس مریخ خود را در ارتفاع چند صد مایلی مدار زمین سرگردان دید. این شکست موجب شد دانشمندان ناسا به کاوشگر کنجکاوی خود امید ببندند، لابراتوار عظیم علمیای که ماه گذشته سفرش به سوی مریخ را آغاز کرد و در ماه آگوست سال آینده به این سیاره خواهد رسید تا با کمک گرفتن از تجهیزات روباتیکش به نمونه برداری و مطالعه بر روی خاک مریخ بپردازد.
1- تایید موجودیت بوزون هیگز
پس از صرف یک دهه زمان و هزینه کردن ۶ میلیارد پوند برای ساخته شدن برخورد دهنده بزرگ هادرون در مرز سوئیس- فرانسه با هدف برخورد دادن ذرات بنیادین با سرعتی برابر سرعت نور به یکدیگر برای شبیهسازی شرایطی که در جهان اولیه حکمفرما بوده است، دانشمندان ماه گذشته احتمال دادند یکی از اصلیترین اهداف تمامی این هزینهها و زمانهای صرف شده، بوزون هیگز، موجودیتی ثابت نشده که عامل ایجاد جرم در جهان شناخته میشود را شناسایی کردهاند. دو آزمایش انجام گرفته در برخورد دهنده بزرگ شواهدی از ذرهای با جرم ۱۲۵ گیگاالکترون ولت را نشان دادند که در نتیجه برخوردها به وجود آمده بود. دانشمندان اعلام کردند این ذره میتواند همان بوزون هیگز معروف باشد، نشانه وجود چنین ذرهای مشاهده شده اما هنوز چیزی به اثبات نرسیده است. برای اثبات این پدیده فیزیکدانان باید همچنان انتظار بکشند.
آخرین دیدگاهها