فاطمه میرزائی
در این مقاله، با برخی از کم‌تراکم‌ترین مناطق جهان به لحاظ جمعیتی آشنا خواهیم شد. بعضی از این نواحی در مناطق دورافتاده واقع شده‌اند و جمعیت بسیار کمی دارند. در ادامه با عجیب‌ترین همراه باشید.
۱۴۹ میلیون کیلومتر مربع زمین، فضای بسیار زیادی محسوب می‌شود. در واقع این میزان، وسعت خشکی‌های سیارهٔ ما است. جمعیت کره زمین در حدود ۷٫۱۲۵٫۰۰۰٫۰۰۰ نفر است که اگر بخواهیم اراضی زمین را بین آن‌ها تقسیم کنیم، هر کیلومتر مربع از خشکی‌های زمین به ۴۸ نفر می‌رسد.
اما جغرافیا، عادل نیست؛ در نیویورک، به ازای هر ۱۰٫۷۲۵ نفر، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد؛ این میزان در سنگاپور، به ۷۳۰۰ نفر اختصاص داده شده‌است و در هنگ‌کنگ به ۶۴۰۰ نفر. اگر بخواهیم این مقایسه را انجام دهیم، تا ابد ادامه خواهد داشت. با این حال، مناطقی مانند «صحرای غربی» در شمال غرب آفریقا نیز وجود دارند که در آن، به ازای هر ۲٬۲۵ نفر، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد. با این احتساب، اگر بخواهید از دست همه فرار کرده و تنها باشید، بایستی به کدام نقطهٔ جهان بروید؟ در ادامه، برای سؤال خود پاسخ مناسبی خواهید یافت. اکنون با کشورها و مناطقی که کم‌تراکم‌ترین جمعیت جهان را دارند، آشنا خواهیم شد.
10- موریتانی
جمهوری اسلامی موریتانی با ۳٫۳۶ نفر جمعیت در هر کیلومتر مربع، یکی از کم‌تراکم‌ترین کشورهای جهان به لحاظ جمعیتی است. چنین آماری، در پی شرایط آب‌وهوایی موریتانی به وجود آمده است؛ تقریباً ۹۰ درصد از این کشور را صحرا و بیابان فرا گرفته که موجب شده یک سوم از جمعیت آن، به مناطق کمتر خشکِ ساحلی و پایتخت این کشور یعنی، نواکشوت پناه ببرند. بیابان‌های موریتانی در پی خشکسالی‌های شدید، از دههٔ ۱۹۶۰ تاکنون، در حال گسترش است. موریتانی سی و نهمین کشور بزرگ جهان است. این کشور علی‌رغم در اختیار داشتن منابع طبیعی غنی، یکی از کمترین تولیدات ناخالص داخلی در دنیا را دارد؛ در واقع، بیش از ۲۰ درصد از مردم این کشور، با درآمدی معادل ۱٫۲۵ دلار در روز، گذران زندگی می‌کنند.
9- سورینام
سورینام، کشوری کوچک واقع در شمال شرقی سواحل آمریکای جنوبی است. سورینام، کوچک‌ترین و کم‌تراکم‌ترین کشور قارهٔ آمریکا، به لحاظ جمعیتی است. جمعیت این کشور هلندی‌زبان، ۵۴۰٫۰۰۰ نفر است که بیشترشان در شمال کشور و در پایتخت آن یعنی پاراماریبو ساکن هستند. در سورینام، برای هر ۳٫۲۶ نفر، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد. تقریباً ۱۲٫۶ درصد از زمین‌های این کشور، جزو مناطق حفاظت‌شده هستند که به منظور افزایش جنگل‌ها و جانوران آن اختصاص داده شده‌اند. ۲۰ درصد از زمین‌های کشور سورینام را جنگل‌های بارانی بی‌پایانی تشکیل می‌دهند که تا برزیل نیز امتداد یافته‌اند.
8- ایسلند
ایسلند به انگلیسی یعنی «سرزمین یخ». همانطور که از نام این کشور پیدا است، جمعیت زیادی نیز در چنین منطقه‌ای زندگی نمی‌کنند. اما در حقیقت، ایسلند دارای آب‌وهوایی معتدل است و تراکم پایین جمعیت این کشور، عمدتاً به دلیل وجود عجایب طبیعی آن است؛ عجایبی مانند آتشفشان‌ها، آبفشان‌ها، زمین‌های شنی و پر از مواد مذاب آن که این کشور را فرا گرفته است. اگر به دنبال کشوری آرام و زیبا هستید، ایسلند مکان مناسبی برای شما محسوب می‌شود، چرا که به ازای هر ۳٫۱۵ نفر، یک کیلومتر مربع زمین در آن وجود دارد. جمعیت ایسلند، طبق آماری که از ناتو منتشر شده، در حدود ۳۲۴٫۰۰۰ نفر است. این کشور، فاقد نیروی ارتش است.
7- استرالیا
استرالیا که یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری جهان به شمار می‌رود، در زمرهٔ کم‌تراکم‌ترین کشورهای دنیا به لحاظ جمعیتی نیز قرار دارد. تقریباً ۲۳٫۷۶۶٫۵۰۰ نفر در این کشور ۷٫۶۹ میلیون کیلومتر مربعی پراکنده شده‌اند. در واقع، در استرالیا برای هر ۳٫۰۹ نفر، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد. این رقم درست مانند آمار دیگر کشورهای حاضر در این فهرست، کمی عجیب به نظر می‌رسد؛ اما نکته اینجا است که بیشتر مردم استرالیا در نواحی شهری و نزدیک به سواحل این کشور زندگی می‌کنند که موجب شده، زمین‌های بسیار عظیم و گستردهٔ آن، خالی از سکنه باقی بماند. نواحی بیابانی استرالیا، علی‌رغم جنگل‌های بارانی و رشته‌کوه‌های مختلفش، این قاره را به یکی از خشک‌ترین، مسطح‌ترین، صحرایی‌ترین و کم‌تراکم‌ترین مکان‌های دنیا به لحاظ جمعیتی تبدیل کرده است.
6- گویان فرانسه
گویان فرانسه، در همسایگی سورینام و در سواحل شمال شرقی آمریکای جنوبی قرار دارد. تراکم جمعیتی گویان فرانسه برابر با ۲٫۶۵ نفر در هر کیلومتر مربع است که این کشور را در رتبهٔ ششم فهرست ما قرار داده است. اگرچه گویان فرانسه بخشی از فرانسه و اتحادیه اروپا محسوب می‌شود، اما عمدتاً، کشوری مستقل و جدا از آن‌ها به شمار می‌رود. نیمی از جمعیت گویان فرانسه در شمال سواحل اقیانوس اطلس و در شهر کائن زندگی می‌کنند. بیشتر زمین‌های این کشور متشکل از جنگل‌های استوایی و باستانی، ساوانا و درختان کرنا است که دارای حیات‌وحشی بی‌نظیر و گسترده است؛ البته خوشبختانه این مناطق توسط سازمان منابع طبیعی کشور، به خوبی حفاظت می‌شوند.
5- نامیبیا
اگرچه میزان تراکم جمعیتی نامیبیا، تفاوت اندکی با گویان فرانسه دارد، اما منابع خالی از سکنهٔ آن، بسیار متفاوت از همتای آمریکای جنوبی‌اش است؛ نامیبیا مملو از بیابان‌ها و صحرای خشک است که دارای جمعیت بسیار اندکی است. نامیبیا کشوری واقع در جنوب غربی آفریقا است که در مرز بوتسوانا و اقیانوس اطلس جای گرفته است. طبق آخرین سرشماری‌های صورت گرفته، به ازای هر ۲٫۵۶ نفر در نامیبیا، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد. علی‌رغم موقعیت جغرافیایی نامیبیا که پوشیده از بیابان است، آب‌وهوای این کشور به دلیل ارتفاع نسبتاً بالای آن از سطح دریا، عمدتاً معتدل است. تنها مکانی که در نامیبیا دارای آب‌وهوای گرم‌وخشک است، منطقهٔ «وارمبد» واقع در جنوب این کشور است. وجود خشکی و گرما در نامیبیا امری عادی است اما شدت آن بسیار کمتر از کشورهای آفریقای سیاه است.
4- مغولستان
مغولستان که عمده شهرت خود را مرهون چنگیزخان و گونه‌های شگفت‌انگیز اسب‌هایش است، عنوان یکی از کم‌تراکم‌ترین کشورهای جهان به لحاظ جمعیتی را نیز یدک می‌کشد. در مغولستان، به ازای هر ۱٫۹۲ نفر، یک کیلومتر مربع زمین وجود دارد. دشواری در پر کردن بیشتر زمین‌های مغولستان، به علاوهٔ هم‌مرز بودن این کشور با روسیه و چین، به سختی تراکم پایین جمعیت آن را توجیه می‌کند. البته رشد سریع جمعیت می‌تواند وضعیت این کشور را در سال‌های آتی تغییر دهد. زمستان‌های مغولستان، آبستن بادهایی است که از سمت سیبری وارد این کشور می‌شود که پایتخت این کشور یعنی «اولان‌باتور» را با دمای متوسط ۱٫۳ زیر صفر، به سردترین پایتخت جهان تبدیل می‌کند.
3- جزایر پیت‌کرن
جزایر پیت‌کرن که یکی از دورافتاده‌ترین مناطق خالی از سکنهٔ زمین محسوب می‌شود، در جنوب اقیانوس آرام واقع شده‌است. این مکان، متشکل از چهار جزیرهٔ آتشفشانی بوده که متعلق به بریتانیا است. تنها جزیرهٔ مسکونی آن، پیت‌کرن است که دارای جمعیتی ۵۶ نفری است. تراکم جمعیت پیت‌کرن، ۱٫۱۹ نفر در هر کیلومتر مربع است. در واقع، این ۵۶ نفر، از جمله نوادگان چهار خانوادهٔ استعمارگر در زمان قدیم هستند. بیشتر مناطق جزایر پیت‌کرن، به دلیل پوشیدگی آن از صخره‌های بلند، غیرقابل دسترسی هستند. خود پیت‌کرن، دارای خاکی حاصلخیز بوده و مکانی مناسب برای زندگی انسان است. یکی از دلایل پایین بودن جمعیت این مکان، دورافتادگی آن و نیز نبود باند فرود هواپیما است اما کسانی که مایل به سفر به این جزایر زیبا باشند، می‌توانند با کشتی خود را به آن برسانند.
2- جزایر فالکلند
جزایر فالکلند از دیگر مناطق تحت تملک بریتانیا است که تراکم جمعیتی آن، ۰٫۲۱ نفر به ازای هر کیلومتر مربع است. مجمع‌الجزایر فالکلند، متشکل از ۷۷۸ جزیرهٔ مختلف است که مجموع جمعیت آن به ۲٫۹۳۲ نفر می‌رسد. البته جمعیت این منطقه در پی افزایش مهاجرت به آن، رو به افزایش است. دو جزیرهٔ اصلی این ناحیه، یعنی فالکلند شرقی و غربی، مکان‌های بکر و دست‌نخورده‌ای هستند که گونه‌های مختلف پرندگان در آن‌ها زندگی می‌کنند. این جزایر، دارای جغرافیایی کوهستانی با آب‌وهوای بادی و مرطوب هستند. اگرچه تولید ناخالص داخلی جمعیت پایین این جزایر، کم است، اما تولید ناخالص داخلی سرانهٔ آن تقریباً بالا بوده و شاخص توسعهٔ انسانی آن نیز رتبهٔ بسیار خوبی دارد.
1- گرینلند
کم‌تراکم‌ترین ناحیهٔ جهان، گرینلند است که به ازای هر ۰٫۰۳ نفر، یک کیلومتر مربع زمین در آن وجود دارد. این کشور متعلق به دانمارک بوده و به مدت ۴۵۰۰ سال است که مردم بومی کانادا و کشورهای نوردیک اسکاندیناوی، ساکن آن هستند. بیشتر نواحی گرینلند پوشیده از یخ است؛ به همین دلیل، عمدهٔ جمعیت آن در مناطق غربی کشور، یعنی جایی که یخ‌های کمتری در سطح زمین وجود دارد، زندگی می‌کنند. اگر یخ‌های موجود در گرینلند آب شوند، سطح آب دریا در کل دنیا، تا ۷ متر افزایش خواهد یافت. گریلند با جمعیت ۵۶ هزار نفری‌اش، بهترین مکان برای دستیابی به آرامش و فرار از زندگی آشفتهٔ شهری محسوب می‌شود.
آخرین دیدگاه‌ها