۹ تندیس‌ شناخته‌ شده بودا در سرتاسر جهان!

بر پایه اعتقاد پیروان آیین بودا، سیذارتا گوتاما یا گوتام بودا، در دوران زندگی‌اش به «نیروانا» یا به بیان واضح‌تر همان «روشن‌بینی» دست‌یافت. مذهب بوداییسم که به‌طور حتم در دوره بعد از حیات بودا شکل گرفت در تعالیم خود راه و رسم درست زندگی را که برگرفته از آموزه‌ها و خط‌مشی بودا (فرد روشنی یافته) است توصیف می‌کند. سده چهارم تا ششم پیش از میلاد مسیح (ع) تاریخ پیدایش این مذهب قلمداد می‌شود. برای آشنا شدن بیشتر با مذهب بودا و شناخت معروف‌ترین تندیس‌های بودا با عجیب‌ترین همراه شوید.

هشت رکن و حقیقت ناب آیین بودا بر این پایه‌اند: نگرش درست، نیت درست، سخن درست، کردار درست، معاش درست، کوشش درست، آگاهی درست و توجه درست. خرد، مبنا و اساس فلسفه آیین بودا را تشکیل می‌دهد. اگرچه اندیشه‌ها و عقاید بودا همانند سایر مکاتب دینی در جهان با تفاسیر گوناگونی ارائه می‌شود، اما بخش مهمی از این تضارب آرا و تحول مفاهیم دینی می‌تواند به دلیل گسترش قلمرو این مذهب در مناطقی بسیار دورتر از مبدأ پیدایش و شکوفایی‌اش باشد. اندیشیدن به یک حقیقت همیشه ذهن آدمی را به شگفتی وامی‌دارد و آن این‌که، عنصر ایمان به مکاتب آیینی با چه وسعتی چهارگوشه جهان را درمی‌نوردد. تندیس‌های شناخته‌شده بودا که در سرزمین‌های مختلف سر برآورده‌اند، به‌رغم وجود اختلافات ظریف فرهنگی در میان کشورها، نشان درخشانی از پیروزی عقلانیت و خردورزی در گیتی هستند.

9- بودای بزرگ (بیهار، هند)

تندیس بودای بزرگ در بودا گایا «دیانا مودرا» یا حالت تعمق و اندیشه بودا را به تصویر کشیده است. این تندیس مرتفع با بلندای ۲۵۵ متر از ماسه‌سنگ و گرانیت قرمز ساخته‌شده و ۱۰ هزار نفر در ساخت آن شرکت داشته‌اند. بودا گایا محل رفت‌وآمد پیوسته گردشگران از سراسر دنیا است، زیرا این مکان به‌عنوان محلی شناخته‌شده است که در آن گوتام بودا در زیر درختی به نام (Bodhi tree) نشست و به روشن‌بینی دست‌یافت. این محل در نزدیکی پرستشگاه ماهابودی قرار دارد که از میراث جهانی یونسکو به شمار می‌رود. تندیس یادشده در سال ۱۹۸۹ به دست دالایی لامای چهاردهم رهبر دینی بوداییان تبت تقدیس شد.

8- تندیس بودا (حیدرآباد، هند)

این تندیس که با نام دریاچه معروف هو ساین سوگار نیز شناخته می‌شود، در ایالت تلانگانای هند قرار دارد. این تندیس به‌طور خاص به خاطر بنای متمایزی که دارد و با گرانیت سفید تک‌سنگ ساخته‌شده معروف است. تندیس موردبحث بر روی یک سکوی بتنی قرارگرفته و در دریا کارگذاری شده و به دست شخصی به نام S.M. Ganapathi Sthapati بناشده است. یک دست این تندیس به سمت شانه بالاآمده که این حالت صفت «آبایا مودرا» یا رهایی از ترس را در بودا نشان می‌دهد. تندیس مذکور مرتفع‌ترین مجسمه بودا در جهان است که در ساخت آن از یک سنگ واحد استفاده‌شده است.

7- لشان بودای بزرگ (لشان، چین)

چشم‌انداز دیدنی کوهستان امی (Emeishann) که تندیس لشان بودای بزرگ را در خود جای‌داده، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت‌شده است. هنگامی‌که نخستین معبد بودائی با نام (Guangxiang) در سده یکم پس از میلاد در این مکان ساخته شد آیین بودا نخستین بار به سرزمین چین راه یافت. بودای بزرگ بنایی جذاب و پر ابهت در این مکان مذهبی است؛ این تندیس غول‌پیکر ۷۱ متر ارتفاع دارد و از هر حیث بزرگ‌ترین مجسمه بودا در سراسر جهان محسوب می‌شود. تاریخ ساخت این بنای عظیم به سده هشتم میلادی برمی‌گردد. بازدیدکنندگان از این پیکره آنگاه‌که احساس می‌کنند بودا به ناحیه پایین‌دست خود یعنی جایی که سه رودخانه Minjiang، Dadu و Qingyi به هم می‌رسند چشم دوخته، غرق در اندیشه و شگفتی می‌شوند. این تندیس در دامنه قله Xijuo حکاکی شده است.

6- تیان تان بودا (جزیره لانتائو، هنگ‌کنگ)

تیان تان بودا که در روستای Ngong Pingg با نام بودای بزرگ هم شناخته می‌شود، به حالت نشسته بر روی یک‌تخت نیلوفر آبی و بر بالای محراب قرارگرفته است. این محراب پایه تندیس محسوب می‌شود و احتمالاً مظهری از محراب بهشت بوده یا اینکه کوهستان تیان تان را در فرهنگ چین به‌صورت نمادین نشان می‌دهد. تیان تان بودا از برنز ساخته‌شده، ۳۴ متر ارتفاع دارد و تمثال Sakyamuni Buddha (سیذارتا گوتاما بودا) را به نمایش درآورده است. در اطراف این تندیس شش مجسمه کوچک دیگر نیز دیده می‌شود که هرکدام در حال تقدیم کردن گل، کُندر (گیاهی که از آن بخور خوشبو تهیه می‌شود)، مرهم، چراغ، میوه و موسیقی به تیان تان بودا هستند؛ این شش عنصر در حقیقت شش اصل کمال یعنی بخشندگی، بردباری، خیرخواهی، اخلاق، تفکر و خردورزی را در آیین بودا مجسم می‌کنند. اعتقاد بوداییان بر این است که هر کس این شش کمال را حاصل کند به روشن‌بینی دست خواهد یافت.

5- بودای بزرگ (مُنیوا، میانمار)

این تندیس که متعلق به صومعه بودائی معروف Maha Bodhi Ta Htaung در مینوا است به‌فرمان Sayadaw U Naradaa راهب اعظم صومعه ساخته شد. تندیس بودای ایستاده در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۸ بناشده است. ارتفاع این تندیس با احتساب تخت زیرینش که پایه تندیس محسوب می‌شود به حدود ۱۱۶ متر می‌رسد. این سازه دارای ۳۱ طبقه است که به‌طور نمادین ۳۱ مرتبه وجودی در آیین بودا را نشان می‌دهد. تندیس بودا در حالت درازکش پیش از بودای ایستاده و در آغاز دهه ۱۹۹۰ ساخته شد. گفتنی است که در صومعه Maha Bodhi Ta Htaung تعداد بسیار زیادی از تصاویر بودا چهره شده و هزاران درخت بودا (نوعی درخت انجیر که در معابد بوداییان پرورش می‌یابد) در محوطه آن دیده می‌شود.

4- بودای بزرگ (کاماکورا، ژاپن)

تندیس بودای بزرگ در ژاپن متعلق به معبد Kōtoku-inn بوده و در شهر کاماکورا مرکز استان کاناگاوا قرار دارد. معبد نامبرده وابسته به فرقه Jōdo-shū یکی از فرقه‌های بودائی است که در حدود سال ۱۲۴۳ در دوران حکومت کاموکارا، با تلاش بانو Inada و یک کشیش بودائی به نام Jōkō بناشده است. این تندیس که شمایل Amida Buddha یا Amitābha در زبان سانسکریت را نشان می‌دهد یکدست از برنز ساخته‌شده است. لفظ Amitābha اشاره به بودای الهی دارد و مظهر نور بیکران است. دو مدرسه Mahāyāna و Vajrayana که از مدارس مشهور بوداییان در ژاپن هستند هرکدام تفاسیر متفاوتی از اوصاف نمادین بودا ارائه می‌دهند.

3- گال ویهارا بودا (پلننرووا، سریلانکا)

معبد گال ویهارا در شهر باستانی پلننرووا در بخش شمال مرکزی سریلانکا واقع‌شده است. این معبد به دلیل دارا بودن چهار تصویر متفاوت از بودا در میان پیروان بودیسم بسیار مشهور است. هر چهار تصویر روی یک لاشه‌سنگ گرانیت حکاکی شده‌اند و شاهکاری حیرت‌انگیز در عرصه پیکرتراشی برشمرده می‌شوند. معبد سنگی گال ویهارا دو تندیس هم از بودا دارد که یکی ایستاده و دیگری در حالت درازکش است. ارتفاع این تندیس‌ها حدود ۴٫۶ متر است و طول یکی از آن‌ها به ۱۴۴ متر می‌رسد. هنر پیکره‌تراشی نمایان در این تندیس‌ها با سبک پیکره‌تراشی دوره پیشین یعنی دوران Anuradhapura تفاوت‌هایی دارد؛ اما چنان‌که پیداست آرا و نگرش‌های فرقه Mahayana و مکتب هنری Amaravatii (سه سده پیش از میلاد در مرکز هند) به‌نوبه خود بر طراحی این پیکره‌ها تأثیر گذارده‌اند. بنا بر اعتقادات بوداییان، تندیس بودا در حالت درازکش حالت «پاری نیروانا» یا مرحله نیروانا (روشن‌بینی) پس از مرگ را نشان می‌دهد.

2- بودا آیوتایا (تایلند، آیوتایا)

آیوتایا قدیمی‌ترین تندیس بودا در تایلند به شمار می‌رود و در معبد Wat Phanan Choengg قرار دارد. معبد موردنظر در محل پیوند دو رودخانه Chao Phraya و Pa Sak واقع‌شده و تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۲۴ میلادی بازمی‌گردد. بنا بر اعتقادات بوداییان تایلند، این تندیس حافظ جان دریانوردان است. تندیس آیوتایا تاکنون چندین بار تخریب و بازسازی‌شده است. در سال ۱۸۵۴ پادشاه تایلند King Mongkut نام تندیس را به Phra Puttha Thrai Ratana Nayok تغییر داد. گفتنی است که سبک معماری چینی هم در طراحی معبد Wat Phanan Choeng تأثیرگذار بوده است. این معبد هنوز هم نزد مردم تایلند و چین محبوبیت زیادی دارد و با نام Sam Pao Kong در میان توده مردم شناخته می‌شود.

1- بودا در حالت درازکش (تایلند، بانکوک)

وات فو نام معبدی باستانی در تایلند است که در آن تندیس Phra Buddhasaiyas یا بودا در حالت درازکش آرمیده است. این پیکره ۱۵۵ متر ارتفاع دارد و بلندای قد آن ۴۳ متر است. معبد وات فو از نگاه همه پیروان بودا یک مرکز زیارتی تلقی نمی‌شود اما نزد جامعه تایلند دارای محبوبیت است. قسمت پای این تندیس با بهره‌گیری از صدف‌های درخشان نگین کاری شده است. راهروهای مجاور سالن اصلی هم ۱۰۸ قدح برنزی را در خود جای‌داده‌اند که به شکل مقتضی به ۱۰۸ منش ممتاز و فرخنده بودا اشاره دارند.