۱۰ تا از عجیب‌ترین عنکبوت های دنیا!

اخطار! اگر نسبت به بندپایان و به‌خصوص عنکبوتیان فوبیا دارید، شاید نخواهید این لیست را ببینید، ولی راستش من پیشنهاد می‌کنم نگاهی به آن بیندازید. ممکن است گوناگونی و جذابیت آن‌ها، بیش از رعب و وحشتی که در شما برمی‌انگیزند، توجهتان را جلب کند. عنکبوت‌ها همیشه مرا مبهوت خودکرده‌اند؛ آن‌ها در زمره‌ی فراوان‌ترین شکارچیان دنیا قرار دارند و می‌توانند خود را با تمام زیستگاه‌های قابل تصور، به‌جز دریا، وفق دهند، به همین دلیل گونه‌های مختلفی از آن‌ها وجود دارد که هنوز در دنیای علم، ناشناخته هستند. اگر مردم به‌محض دیدن عنکبوت‌ها، آن‌ها را له نکنند، و زمان خود را صرف تماشای این موجودات جالب کنند، من اطمینان دارم که هر بار شگفت‌زده خواهند شد. لیستی که پیش روی شماست، تنها شمار اندکی از عنکبوت‌های عجیب در دنیا را شامل می‌شود.

10- رتیل باغی به شکل فضولات پرنده

رتیل باغی به شکل فضولات پرنده، یکی از بهترین استتارکنندگان در میان جانوران است. بدن او از برآمدگی‌ها و زگیل‌هایی پر شده که ظاهرش را شبیه فضولات تازه‌ی پرندگان جلوه می‌دهد. این موجود، همچنین، تاری سفید تولید کرده، رویش می‌نشیند؛ سفیدی‌هایی درست شبیه لکه‌های سفید مدفوع پرنده‌ها که روی برگ‌ها می‌افتند. علاوه بر تمام این ویژگی‌های جالب، او بوی مدفوع هم می‌دهد.

این استتار، دو کارکرد دارد؛ اول این که باعث می‌شود این عنکبوت شکار خوشایندی برای بیشتر حیوانات نباشد (به‌خصوص خود پرنده‌ها)، و درعین‌حال حشرات کوچک مدفوع‌خوار را به سویش جلب می‌کند، حشراتی که خود، غذای محبوب این عنکبوت هستند. این نوع رتیل، در آسیا یافت می‌شود، از اندونزی گرفته تا ژاپن.

9- آرگیرودس مارمانند

این جانور به عنکبوت شلاقی نیز موسوم است. هرچند این اسم متعلق به بندپای دیگری هم هست و ممکن است باعث سردرگمی شود. عنکبوت شلاقی که در استرالیا یافت می‌شود، شکمی دراز و لاغر، شبیه به بدن مار دارد و به همین دلیل به این‌گونه colubrinus می‌گویند، یعنی «مارمانند». در اینجا نیز، این ظاهر غیرعادی، به‌منظور استتار است. او، همچون شاخه‌ی کوچکی به نظر می‌رسد که به تار عنکبوت گیرکرده و به‌این‌ترتیب، از چشم بسیاری از شکارچیان و البته شکارهای خودش دور می‌ماند. عنکبوت شلاقی به خانواده‌ی بیوه‌ی سیاه خطرناک تعلق دارد. مشخص نیست زهر این عنکبوت چقدر قوی است، اما او به دلیل خلق‌وخوی آرام و نیش‌های چنگکی کوتاهش، بی‌خطر محسوب می‌شود.

8- عنکبوت دم‌عقربی

دلیل این نام‌گذاری، شکم عجیب ماده‌ی این گونه عنکبوت است که به «دُمی» شبیه به دم عقرب منتهی می‌شود. عنکبوت دم‌عقربی، هنگام احساس خطر، دم خود را همچون عقرب‌ها به هوا بلند می‌کند. فقط عنکبوت ماده دم دارد، نرها بسیار شبیه عنکبوت‌های معمولی هستند و خیلی از ماده‌ها کوچک‌ترند. این موجودات نیز در استرالیا زندگی می‌کنند و به نظر می‌رسد که کاملاً بی‌خطر باشند. آنان تارهای مدور می‌بافند و به صورت گروهی زندگی می‌کنند، البته هر عنکبوت ماده، تار خود را دارد و وارد قلمرو تار ماده‌های دیگر نمی‌شود.

7- باگیرای کیپلینگ

نام این عنکبوت از «باگیرا»، کاراکتر پلنگ سیاه در «کتاب جنگل» گرفته‌شدن و نویسنده‌ی این کتاب، «رودیارد کیپلینگ» است. ظاهراً دلیل این نام‌گذاری، چالاکی پلنگ‌گونه‌ی آن است، که در تمام عنکبوت‌های جهنده مشترک است.

بااین‌حال، اگرچه تمام عنکبوت‌های جهنده‌ای که شناخته‌شده‌اند، شکارچی هستند، اما می‌توان گفت باگیرا تا حد زیادی گیاه‌خوار است، و به‌خصوص از جوانه‌ها و صمغ اقاقیا تغذیه می‌کند. آن‌ها اغلب از چالاکی خود استفاده می‌کنند تا از دست مورچه‌های مهاجم که معمولاً از درخت‌های اقاقیا در برابر دیگر جانوران، محافظت می‌کنند، در امان بمانند. گهگاه، عنکبوت‌های باگیرا، از لارو مورچگان تغذیه می‌کنند و حتی اگر گرسنه‌شان بشود، باگیراهای دیگر را می‌خورند. (به‌هرحال عنکبوت هستند دیگر!) جالب اینجاست که دریکی از فصل‌های «کتاب جنگل»، وقتی دوره‌ای از کمبود غذا فرامی‌رسد، باگیرای پلنگ آرزو می‌کند که بتواند گیاه‌خوار بشود.

6- عنکبوت قاتل

این شکارچی‌های عجیب که در ماداگاسکار و بخش‌هایی از آفریقا و استرالیا زندگی می‌کنند، گردن‌هایی بلند برای تحمل وزن آرواره‌های عظیمشان دارند و همان‌طور که از اسمشان برمی‌آید، تقریباً همیشه از عنکبوت‌های دیگر تغذیه می‌کنند. این عنکبوت‌ها برخلاف ظاهر و نام ترسناکشان، کاملاً برای انسان بی‌خطر هستند. نکته‌ی جالب اینجاست که آنان از زمان دایناسورها برجای‌مانده‌اند! شاید برای همین است که امروز برای ما این‌قدر عجیب به‌نظر می‌آیند.

5- عنکبوت آبی

عنکبوت آبی، بانام علمی Argyroneta aquatica که به عنکبوت زجاجی و عنکبوت حبابی هم مشهور است، تنها عنکبوتی است که کاملاً در آب زندگی می‌کند. این عنکبوت در اروپا و آسیا یافت می‌شود، از بریتانیا گرفته تا سیبری. او در تالاب‌ها، دریاچه‌های کم‌عمق و نهرهایی که جریان آب در آن‌ها کند است، زندگی می‌کند. ازآنجایی‌که عنکبوت آبی نمی‌تواند مستقیماً از آب، اکسیژن دریافت کند، با تار خود یک حباب زیرآبی می‌سازد و آن را با هوایی که از سطح آب‌گرفته، پر می‌کند (حباب‌های هوا را در موهایی که بدن و پاهایش را می‌پوشاند، نگه می‌دارد).

حباب عنکبوت، وقتی پر از هوا شد، شکل زنگ به خود می‌گیرد و به رنگ نقره‌ای می‌درخشد، نام این عنکبوت هم از این ویژگی حبابش گرفته‌شده (argyroneta به معنای «تور نقره‌ای» می‌باشد). عنکبوت آبی بیشتر وقتش را درون زنگ می‌گذراند و فقط هرچند وقت یک‌بار مجبور است آن را دوباره از هوا پر کند. او از هرکدام از بی‌مهرگان دریایی که دستش به آن برسد، تغذیه می‌کند؛ ازجمله دوبالان و حشرات آبزی و انواع مختلف لاروها؛ و گاهی هم بچه قورباغه و ماهی‌های کوچک.

4- بافنده‌ی کُروی خاردار

عنکبوت‌های شاخ‌دار که به بافنده‌های کروی خاردار نیز معروف‌اند، یک گونه نیستند، بلکه خود سَرده‌ای هستند که شامل ۷۰ گونه‌ی شناخته‌شده است و بسیاریشان هم هنوز کشف نشده‌اند. آن‌ها در تمام نقاط دنیا زندگی می‌کنند و برخلاف ظاهر وحشت‌آورشان کاملاً بی‌خطرند. شاخ‌ها و مهره‌های این عنکبوت‌ها، برای ترساندن پرندگان به کار می‌آیند. آن‌ها همچنین، پرچم‌هایی کوچک از تار خود به گوشه‌های تورشان وصل می‌کنند. این «پرچم‌ها» باعث می‌شوند پرنده‌های کوچک، تور را بهتر ببینند و پیش از آن‌که در آن گیر بیفتند، تغییر جهت دهند. عنکبوت‌های شاخدار در تمام نقاط دنیا هستند و معمولاً در باغ‌ها و کنار خانه‌ها زندگی می‌کنند.

3- عنکبوت طاووسی

بازهم یک گونه‌ی دیگر استرالیایی. Maratus Volan را به دلیل رنگ‌های روشن دنباله‌ی شکم نرهایش، عنکبوت طاووسی می‌نامند. جنس نر در این‌گونه‌ی کوچک، درست مثل یک طاووس، بخش عقبی متحرک بدنش را مثل یک بادبزن رنگارنگ بالا می‌برد و از آن برای جلب‌توجه ماده استفاده می‌کند (آن‌ها مانند بیشتر عنکبوت‌های جهنده، بینایی بسیار ضعیفی دارند).

تازه، پاهای عقبی و شکمش را هم برای تأثیرگذاری بیشتر، می‌لرزاند. ویژگی مشترک دیگر این عنکبوت با طاووس این است که بعضی وقت‌ها، عنکبوت نر، با بیش از یک ماده جفت‌گیری می‌کند. تا همین اواخر، گمان می‌رفت که عنکبوت طاووسی نر، می‌تواند در هوا شناور شود؛ عده‌ای می‌گفتند او دُمش را هنگام پریدن باز می‌کند و به‌این‌ترتیب می‌تواند مسافت بیشتری را هنگام پرش طی کند. نام‌گذاری او نیز به دلیل همین تصور است (volans یعنی پرنده). امروزه ما می‌دانیم که این دُم تنها کارکرد نمایشی دارد. اما این مسئله از جذابیت عنکبوت طاووسی نمی‌کاهد.

2- عنکبوت مورچه‌نما

Myrmarachne Plataleoides نمونه‌ی خارق‌العاده‌ای از «همرنگی استتاری بیتسی» است. همرنگی استتاری، یعنی یک حیوان، برای در امان ماندن از شکارچیان احتمالی، شکل یک حیوان خطرناک یا بدمزه از گونه‌ای دیگر را به خود می‌گیرد. myrmarachne plataleoides عنکبوت جهنده‌ای است شبیه مورچه‌های بافنده. مورچه‌ی بافنده، به خاطر نیش دردناک و همچنین تولید دو ماده‌ی شیمیایی برای بیشتر کردن درد در محل زخم گزیدگی‌اش، معروف است. آن‌ها، مورچه‌هایی هستند بسیار تهاجمی و تأثیر نیششان ممکن است تا چندین روز باقی بماند. بسیاری از پرندگان، خزندگان و دوزیستان از مورچه‌های بافنده دوری می‌کنند.

از سوی دیگر، عنکبوتِ myrmarachne، بی‌آزار و خجالتی است. اما او با داشتن ظاهری همانند مورچه‌های بافنده و تقلید از راه رفتن آن‌ها، وانمود می‌کند که به همان اندازه خشن است. سفالوتراکسِ (قسمت جلویی بدن عنکبوت) او به گونه‌ایست که سر و توراکسِ (سینه) مورچه را تداعی می‌کند. تازه دو تا نقطه‌ی سیاه نیز دارد شبیه چشم مورچگان. پاهای جلوییش هم، شکل شاخک‌های مورچه است، این‌طوری به نظر می‌رسد که این عنکبوت، مثل یک مورچه‌ی واقعی، تنها شش پا دارد. myrmarachne plataleoides فقط در هند، چین و آسیای جنوب شرقی یافت می‌شود، اما تنها عنکبوت مورچه‌نما نیست. گونه‌های فراوان دیگری در مناطق گرم‌سیری جهان پیدا شده‌اند که از بسیاری از انواع مورچه‌های مهاجم تقلید می‌کنند.

1- عنکبوت خنده‌رو

شوخی نمی‌کنم. این یک جانور واقعی است، از خویشاوندان نزدیک بیوه‌ی سیاه که در جنگل‌های بارانی هاوایی یافت می‌شود. در آنجا به این عنکبوت، «نانانانا ماکاکیی» می‌گویند.

عنکبوت خنده‌رو به‌هیچ‌وجه برای انسان‌ها خطری ندارد. نقش‌های عجیب روی شکم زرد این عنکبوت، معمولاً شکل یک صورت خندان را به خود می‌گیرند، اگرچه در بعضی از آن‌ها، این علامات آنقدرها مشخص نیستند یا این‌که که اصلاً وجود ندارند. حتی ممکن است بعضی از عنکبوت‌های خنده‌رو، طرح‌هایی داشته باشند که تداعی‌گر یک چهره‌ی اخمو یا در حال جیغ زدن باشد! اگرچه عنکبوت خنده‌رو تنها عنکبوتی نیست که خطوط روی بدنش، شبیه چهره‌ی انسان است، اما این ویژگی در او، شهرت بیشتری دارد. متأسفانه، او تنها عنکبوت این لیست است که به دلیل کم بودن تعداد و محدود شدن تدریجی زیستگاه طبیعیش، در معرض خطر انقراض قرار دارد.