۱۰ شاهکار هنری که نازی‌ها ربودند!

پیش از آغاز جنگ جهانی اول، آدولف هیتلر یک کارآموز هنر بود. در دو موقعیت جداگانه، ‌ هیتلر از رفتن به آکادمی مطالعات هنر در وین محروم شد. او هنر را به‌طور جدی دنبال می‌کرد و به همین دلیل، طی دوران ۱۲ ساله حکمفرمایی به‌عنوان پیشوای آلمان، بسیاری از آثار هنری جهان ویران شد. تخمین‌زده شده است هیتلر ۷۵۰ هزار اثر هنری را طی جنگ دزدیده است. سال‌های بین ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵، نقطه‌ای سیاه در جامعه هنری است چراکه هزاران قطعه هنری در این دوران دست به دست و گم شدند. این مقاله، ۱۰ اثر هنری را که به وسیله نازی‌ها ربوده شدند، بررسی می‌کند.

10- میدان کنکورد

اثر ادگار دگا
ادگار دگا، نقاش فرانسوی بود، که علاوه بر نقاشی و طراحی در زمینه‌های مجسمه‌سازی و چاپ نیز فعالیت داشت. این نقاش فرانسوی در سال ۱۹۱۷ درگذشت. در سال ۱۹۹۵، نمایشگاهی با نام «گنجینه‌های پنهان آشکار شده» در موزه هرمیتاژ به نمایش گذاشته شد. در این نمایشگاه، آثاری که در دوران جنگ گم شده و پس از آن پیدا شده بود، به نمایش گذاشته شده بود. تابلوی «میدان کنکورد» یکی از مشهورترین آثار هنری بود که در این نمایشگاه دیده شد. داستان نجات یافتن این تابلوی گرانقدر هنوز برای عموم روشن نشده است. در لیست موزه هرمیتاژ، کنار این تابلو نوشته شده است: «منشاء ناشناخته»

9- تابلوی جاستا و روفینای مقدس

اثر بارتلوم اِستبان موریلو
بارتلوم موریلو یکی از بزرگ‌ترین نقاشان اسپانیایی است. او در قرن هفدهم زندگی می‌کرد و یکی از نقاشان بزرگ عصر باروک به شمار می‌رود. هرچند موریلو به‌خاطر فعالیت‌های مذهبی‌اش مشهور است اما او نقاشی‌های بسیاری از زندگی روزمره برجای گذاشته است. در سال ۱۹۴۳، ارتش متفقین، ائتلافی را متشکل از افرادی که هدفشان کمک به حفظ آثار هنری و آثار تاریخی ملی بود، تشکیل داد. این گروه با نام «مردان بناهای تاریخی» شناخته شد. این گروه نقشی حیاتی در پروسه جمع کردن آثار دزدیده شده، داشت. افراد این گروه موفق شدند بسیاری از آثار را به صاحبان اصلیشان بازگردانند. این گروه هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهد. اخیراً، یکی از اعضای این سازمان به‌طور اتفاقی به تابلویی برخورد کرد که در جنگ جهانی دوم ربوده شده بود.

این تابلو، نقاشی «جاستا و روفینای مقدس» اثر موریلو بود. بلافاصله با موزه مدو (چمنزار) در دالاس تماس گرفته شد و پس از تحقیقات بسیار مشخص شد دو تا از نقاشی‌های این موزه توسط نازی‌ها ربوده شده که یکی از آن‌ها، تابلوی موریلو بوده است.

8- نقاش در راه تاراسکُن

اثر ونسان ونگوگ
ونسان ونگوگ، نقاشی هلندی بود که در سال ۱۸۹۰ در ۳۷ سالگی درگذشت. او یکی از مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین نقاشان تاریخ هنر است. زمانی که آدولف هیتلر در ۳۱ ژانویه ۱۹۳۳ به مقام صدراعظمی آلمان رسید، «پاکسازی فرهنگ آلمان» از اولین اقداماتش بود که شامل سوزاندن کتاب‌ها و برچسب زدن بر آثار هنری می‌شد. بر این اساس، هر هنرمندی که آریایی‌تبار نبود، آثارش فاقد ارزش هنری محسوب می‌شد و اجازه فعالیت هنری نداشت. یکی از این نقاشان که از فعالیت هنری محروم شد و آثارش نابود شد، ارنست لودویگ کیرخنر بود که در سال ۱۹۳۸ دست به خودکشی زد.

یکی از معروف‌ترین نقاشی‌هایی که در جنگ جهانی دوم سوزانده شد، تابلوی «نقاش در راه تاراسکن» اثر ونسان ونگوگ بود. مشخص نیست که این تابلو چگونه سوزانده شد. این تابلو پس از حراجش در سال ۱۹۳۹ گم شده بود اما تأثیر ماندگارش را برجای گذاشت.

7- پرتره دکتر گاشه

اثر ونسان ونگوگ
در سال ۱۹۳۳، نقاش مشهور هلندی در لیست «هنرمندان فاسد» قرار گرفت. بسیاری از آثار هنری این نقاش بزرگ از صاحبانشان ربوده شد و در موزه‌های ساختگی نازی‌ها گذاشته شد. یکی از این تابلوها، «پرتره دکتر گاشه» بود. ونگوگ یک ماه پیش از خودکشی، دو نسخه متفاوت از «پرتره دکتر گاشه» را کشید.

نازی‌ها این تابلو را از مجموعه‌دار خصوصی ندزدیدند بلکه از نمایش آن در موزه اشتادل در فرانکفورت آلمان جلوگیری کردند. در سال ۱۹۳۸، این تابلو به قیمت ۵۳ هزار دلار فروخته شد. در سال ۱۹۹۰، یک نسخه از این تابلو به قیمت ۸۲٫۵ میلیون دلار به فروش رسید.

نسخه دیگر این تابلو در موزه اورسی در پاریس قرار دارد.

6- پرتره آدله بلاک باور

اثر گوستاو کلیمت
گوستاو کلمیت، نقاش نمادگرای اتریشی و یکی از برجسته‌ترین اعضای آرت نوو وین بود. او درطول عمر خود، پرتره‌ها، نقاشی‌های دیواری و طراحی‌های بسیاری کشید. در سال ۱۹۰۴، فردیناند بلاک باور از کلیمت خواست که پرتره همسرش را بکشد. کشیدن این تابلو، سه سال زمان برد. در طول جنگ جهانی دوم، همه وسایل فردیناند ربوده شد. او در سال ۱۹۴۵ درگذشت.

این تابلو در سال ۱۹۹۸، با تلاش دولت اتریش به کشور بازگردانده شد و در دادگاهی، مالک حقیقی آن، ماریا آلتمن، وارث بلاک‌باور اعلام شد.

5- موسسه امیل جورج بورل

در طول جنگ جهانی دوم، پرتره‌های بی‌شماری دست به دست شدند، اما از جزئیات شخصی که این معاملات را انجام می‌داد، چیزی در دست نبود. در این بخش به هنری خاص نمی‌پردازیم، نام شخصی را می‌آوریم که مشخصاً در بسیاری از این معاملات مشارکت داشته است. امیل جورج‌بورل که افسر سواره‌نظام آلمانی در سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۹ بود، مدیرعامل شرکتی بزرگ شد و به سوئیس رفت. او که به هنر علاقه زیادی داشت از فرصتی که جنگ جهانی دوم به او داده بود، استفاده کرد و یکی از معتبرترین گالری‌های خصوصی در جهان را پایه نهاد. گالری‌ای که امروزه مشهور به موسسه امیل جورج بورل است و در سوئیس قرار دارد.

شاید بگویید که هیچ مدرکی دال بر اینکه این آثار را از قربانیان هولوکاست به دست آورده، وجود ندارد، اما او پس از پایان جنگ مجبور شد بسیاری از آثار هنری را به صاحبانشان بازگرداند.

4- قربانگاه وت استاس

اثر وت استاس
وت استاس، پیکرتراش مشهور آلمانی است که در سال ۱۵۳۳ درگذشت. در اوایل کار خود، قربانگاهی را در کلیسایی در لهستان ساخت که بزرگ‌ترین قربانگاه دوره گوتیک شد. این قربانگاه، در ابعاد ۱۳ متر ارتفاع و ۱۱ متر عرض ساخته شد. هیتلر می‌دانست این اثر هنری ساخت هنرمندی آلمانی است و به‌همین دلیل معتقد بود متعلق به اوست. در حمله به لهستان این اثر به‌وسیله نازی‌ها پیدا و ربوده شد. این اثر ارزشمند با پافشاری مردم لهستان در سال ۱۹۵۷ به کشور بازگردانده شد.

3- ستاره‌شناس

اثر یوهانس ورمر
یوهانس ورمر از معروف‌ترین نقاشان هلندی دوره باروک است. او تا پایان زندگی‌اش بیشتر از ۴۵ تابلو نکشید و احتمالاً به همین علت بود که وضع مالی خوبی نداشت. «دختری با گوشواره مروارید»، «دختر شیردوش»، «نمایی از دِلفت»، «ستاره‌شناس» و «دختری با جام شراب» از تابلوهای معروف او هستند. مالک تابلوی «ستاره‌شناس» مردی فرانسوی بود که نازی‌ها در حمله به فرانسه این تابلو را از او ربودند. ورمر این اثر را در سال ۱۶۶۸ کشیده بود. در سال ۱۹۸۲، این اثر به موزه لوور اهدا شد.

2- اتاق کهربایی

اثر آندرس اشلوتر
اشلوتر، پیکرتراش عصر باروک آلمانی بود که در اواخر قرن ۱۷ زندگی می‌کرد. او یکی از طراحان «اتاق کهربایی» بود. ساختن این اتاق در سال ۱۷۰۱ آغاز شد و در کاخ چارلوتن‌برگ، خانه فردریش اول، پادشاه پروس نصب شد. جواهرات زیادی در ساخت این اتاق به کار رفته بود. در جنگ جهانی دوم، هیتلر که به خوبی با این اثر گران‌قیمت آشنایی داشت معتقد بود باید در آلمان باشد. نازی‌ها پس از اشغال لنینگراد، «اتاق کهربایی» را به کینگزبرگ منتقل کردند. این اثر ارزشمند در بمباران این شهر نابود شد. هرچند بعدها ادعا شد این اثر پیدا و بازسازی شده است اما این ادعا هیچگاه تأیید نشد.

1- مادونا روی پله

اثر میکل آنژ
نقاش، پیکرتراش، معمار و شاعر ایتالیایی. میکل آنژ یکی از هنرمندان نابغه تاریخ و معروف‌ترین چهره رنسانس ایتالیا است. وی در سال ۱۵۶۴ در رم درگذشت.

ساخت مجسمه «مادونا روی پله» در سال ۱۴۹۲ به پایان رسید. میکل آنژ از سنگ مرمر در ساختن این پیکره استفاده کرده است. در سال ۱۹۴۴، زمانی که نازی‌ها در حال عقب‌نشینی بودند، این مجسمه به‌وسیله سربازان ربوده و به آلمان قاچاق شد اما دو سال بعد به‌وسیله نیروهای متفقین پیدا و به بروژ در بلژیک بازگردانده شد.