طناز
معماری حجاری در سنگ، ایجاد یک ساختار با حجاری درون یک سنگ محکم و طبیعی است. مثال‌های زیادی از این گونه کار وجود دارد که اغلب آنها در ابعاد بزرگ و حاصل کار زیاد هستند. معابد حجاری شده در سنگی که در این مقاله لیست شده‌اند، در میان زیباترین و هیجان‌انگیزترین ساختمان‌های دنیا هستند. معماری هنر و فن طراحی و ساختن بناها و پرداختن به فضاهای درونی و بیرونی برای پاسخ هماهنگ به نیازهای کارکردی و زیباشناسانه است. بناهای عجیب بسیاری در سراسر دنیا وجود دارند که حاصل ذوق و سلیقه معماران چیره دستی بوده‌اند. اما در این گزارش به معماری از دل سنگ می‌پردازیم. معماران خلاقی که با حجاری سنگ‌ها بناهایی با عظمت به وجود آورده‌اند.
14- مقبرهٔ پادشاهان
مقبرهٔ پادشاهان در نزدیکی پافوس در جنوب شرقی قبرس یک گورستان بزرگ مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد مسیح است. قبرها از سنگ خالی تراشیده شده‌اند و با ستون‌های دوریسی یونانی تزئین شده‌اند. با وجود نام این مکان، هیچ مدرکی مبنی بر وجود قبرهای اشراف در این گورستان وجود ندارد. در عوض این محوطه آسایشگاه نهایی اشراف بطلمیوسی و بلندمرتبگان است.
13- آرامگاه لیکیا
لیکیا فدراسیونی از شهرهای باستانی واقع در آنچه که امروزه استان‌های آنتالیا و موگلای ترکیه نامیده می‌شود، است. آرامگاه‌های لیکیا اتاق‌های تشییع جنازه استادانه‌ای هستند که مستقیم درون سنگ و معمولاً درون صخره حجاری شده‌اند. اغلب این آرامگاه‌ها مانند نمای خانه‌های چوبی لیکیایی ساخته شده‌اند. آرامگاه‌های حجاری شدهٔ لیکیایی‌های ثروتمند توسط تکنیک‌های دقیق حجاری و به ظرافت تراشیده شده‌اند. سطح برخی از آرامگاه‌های حجاری شده با نقش‌های برجستهٔ ویژگی‌های خاصِ فوت شدگان و اتفاقات اصلی آن دوره تزئین شده است. ورودی این مجموعه با در غلطان سنگی بسته شده و روی یک مسیر ریلی تکان می‌خورد.
12- مدائین صالح
مدائین صالح متشکل از جنوبی‌ترین و بزرگ‌ترین زیستگاه پادشاهی نباتیان پس از پترا، پایتختش است. این محل که در میان نباتیان به هِگرا مشهور بود، برای نمای صحرایش شهرت دارد که با ستون‌های ماسه سنگی با اندازه‌های متفاوت و ارتفاعات عربستان سعودی قابل تشخیص است. هِگرا در اطراف منطقهٔ مسکونی و واحه‌اش در قرن ۱ پس از میلاد مسیح ساخته شده و از ستون‌های ماسه سنگی برای ساخت گورستان استفاده شده است. مجموع چهار منطقهٔ گورستانی باقی مانده‌اند، که شامل ۱۳۱ مقبرهٔ حجاری شده در سنگ می‌باشند که در محیط ۱۳٫۴ کیلومتری پراکنده شده‌اند.
11- غارهای موگاُو
غارهای موگاو یک سیستم ۴۹۲ معبدی را در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مرکز دونهوآنگ تشکیل می‌دهد، واحه‌ای که به صورت استراتژیک در تقاطعی در راه ابریشم قرار دارد. غارها حاوی برخی از بهترین نمونه‌های هنری بودایی پراکنده در دورهٔ زمانی حدود هزار سال هستند. ساخت معبد غار بودایی در سال ۳۳۶ پس از میلاد مسیح به عنوان مکانی برای نگهداری نسخ خطی و هنر آغاز شد. در کنار غارهای لانگمن و یونگانگ، غارهای موگاو یکی از مشهورترین معابد باستانی حجاری شده در سنگ در چین هستند.
10- غارهای لانگمِن
غارهای لانگمِن به طور متراکم در کنار کوه‌های شیانگ شان و لانگمِن شان در بخش شرقی مرکز چین قرار دارند. از شمال به جنوب، این فاصله به طول ۱ کیلومتر پر از غار است. درون این غارها بیش از ۲۱۰۰ تورفتگی، بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ مجسمه، حدود ۴۰ بتکده و ۳۶۰۰ لوح و ستون سنگی قرار دارد. ساخت این غارها در سال ۴۹۳ پس از میلاد آغاز شد. منطقهٔ لانگمِن برای بازدید عموم آزاد است و با این که نمی‌توان وارد این غارها شد، بسیاری از آثار هنری از بیرون قابل مشاهده هستند.
9- غارهای یونگانگ
غارهای یونگانگ غارهای معبد بودایی در ایالت شانکسی چین هستند. این غارها در اصل در دورهٔ میان ۴۶۰ تا ۵۲۵ پس از میلاد مسیح و حین سلسلهٔ وِی شمالی ساخته شده‌اند. این غارها مثال‌های شگفت‌انگیزی از حجاری چینی قرن‌های پنجم و ششم هستند. در مجموع این منطقه متشکل از ۲۵۲ غار با بیش از ۵۱٫۰۰۰ مجسمهٔ بودا هستند.
8- کلیساهای گوریم
پس از فوران آتشفشان حدود ۲۰۰۰ سال پیش، مواد مذاب سنگ‌های نرمی در منطقهٔ کاپادوکیا در ترکیه ایجاد کردند. سنگ‌های نرم‌تر توسط باد و آب فرسوده شدند و سنگ‌های سخت‌تر را روی ستون‌ها باقی گذاشته‌اند و تشکیل دودکش‌های پریان امروزی را داده‌اند. مردم گوریمه، در قلب منطقهٔ کاپادوکیا، دریافتند که این سنگ‌های نرم را می‌توان برای ساخت خانه، کلیسا و صومعه حجاری کرد. پناهگاه‌های مسیحی حاوی مثال‌های زیادی از نقاشی‌های دیواری بیزانسی و نمایندهٔ دستاورد منحصر به فرد هنری از دورهٔ پس -آیکونوکلاست است.
7- کلیساهای لالیبلا
لالیبلا یکی از شهرهای مقدس اتیوپی و مرکز زیارت برای اکثر جمعیت کشور است. این شهر روستایی در سرتاسر دنیا به کلیساهای یکپارچه‌اش شناخته شده که نقش مهمی در تاریخ معماری حجاری در سنگ بازی می‌کند. با وجود این که سابقهٔ تاریخی این کلیساها مشخص نیست، تصور می‌شود که اکثر آنها در قرون ۱۲ و ۱۳ توسط تمدن‌های قرون وسطایی اتیوپیایی ساخته شده‌اند. کلیسای سنت جورج مشهورترین و جدیدترین بنا از میان کلیساهای ۱۱ گانه است. ابعاد این مجتمع ۲۵ متر در ۲۵ متر در ۳۰ متر است و یک حوضچهٔ تعمید نیز بیرون کلیسا است که درون یک حفرهٔ مصنوعی قرار دارد.
6- غارهای آژانتا
غارهای آژانتا در ایالت ماهاراشترای هند، آثار تاریخی حجاری شده درون سنگ، مربوط به قرن دوم پیش از میلاد هستند. مجتمع رهبانی آژانتا شامل چندین ویهارا (سالن‌های اقامت رهبانی) و چایتیا-گریهاس (سالن گنبد تاریخی) حجاری شده در دیوار درونی کوه است. تا سال ۴۸۰ پس از میلاد مسیح غارهای آژانتا خالی از سکنه بودند. در طول ۱۳۰۰ سال پس از آن جنگل دوباره رشد کرد و غارها تا سال ۱۸۱۹ مخفی، بدون بازدیدکننده و بدون مزاحم بودند تا زمانی که معابد حجاری شده توسط افسر انگلیسی دوباره کشف شدند.
5- غارهای اِلارو
غارهای اِلارو در ۳۰ کیلومتری شهر آئورانگ آباد هند قرار دارند. اِلارو سمبل گوهرهٔ معماری حجاری سنگی هندی است. ۳۴ معابد و صومعه‌های بودایی، هندویی و جینی بین قرون پنجم و دهم ساخته شده‌اند. غارهای بودایی اولین ساختارها و اکثراً شامل ساختمان‌های بزرگ و چندطبقهٔ حجاری شده در سطح کوه و دارای اتاق‌های پذیرایی، خواب، آشپزخانه و اتاق‌های دیگر هستند. معبد کایلاسا مرکز بی‌نظیر اِلارو است. این ساختار عظیم‌الجثه که برای فراخوانی کوه کایلاش ساخته شده، از درون یک سنگ تک تراشیده شده و مساحتی دو برابر اندازهٔ پارتِنوان در آتن را پوشانده است.
4- درهٔ ملکه‌ها
درهٔ ملکه‌ها مکانی در مصر است که در زمان‌های باستان زنان فراعنه در آن به خاک سپرده شده‌اند. این دره در نزدیکی درهٔ شناخته‌شده‌تر پادشاهان، در ساحل غربی نیل و روبه‌روی تِبِس قرار گرفته است. این منطقهٔ بی‌ثمر به دلیل انزوای نسبی و نزدیکی‌اش به پایتخت‌های باستانی مصر انتخاب شده است. این گورستان دارای بیش از ۷۰ مقبره است که اکثر آنها با زیبایی و شکوه تزئین شده‌اند.
3- درهٔ پادشاهان
درهٔ پادشاهان، دره‌ای در مصر است که در دورهٔ حدود ۵۰۰ سال از قرن ۱۶ تا ۱۱ پیش از میلاد، مقبره‌هایی برای پادشاهان و اشراف ممتاز پادشاهان جدید ساخته شده است. این دره دارای ۶۳ مقبره و اتاقک در محدودهٔ یک چالهٔ ساده تا مقبرهٔ پیچیده با ۱۲۰ اتاق است. مقبره‌های اشرافی با صحنه‌هایی از اسطوره‌های مصری تزئین شده‌اند و شواهدی از باورها و مراسم تشییع جنازهٔ آن زمان را ارائه می‌دهند. به نظر می‌رسد تمام مقبره‌ها در روزگاران باستان باز شده و مورد سرقت قرار گرفته است. تنها مقبرهٔ مشهور توتان‌خامون از بدترین سرقت‌ها در امان مانده است.
2- ابو سیمبل
ابو سیمبل یک محوطهٔ باستان‌شناسی شامل دو معبد حجاری شده در سنگ در جنوب مصر و در ساحل غربی دریاچهٔ Nasser است. معابد دوقلو در اصل در دوران پادشاهی رامسس بزرگ در قرن ۱۳ پیش از میلاد، درون کوه‌ها به عنوان یادبودی ماندگار از خود و ملکه‌اش نِفِرتاری حجاری شده‌اند. در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی، این مجتمع حین ساخت دریاچهٔ Nasser، دریاچهٔ عظیم مصنوعی شکل گرفته پس از ساخت سد اَسوان روی رود نیل، به جهت جلوگیری از تخریب، کلاً جابه‌جا شد. ابو سیمبل همچنان به عنوان یکی از برترین جاذبه‌های توریستی مصر باقی مانده است.
1- پِترا
پِترا، "شهر قرمز، به قدمت تاریخ" پایتخت باستانی پادشاهی نباتیان است. بدون شک ارزشمندترین گنج و بزرگ‌ترین جاذبهٔ توریستی اردن است. شهری وسیع و منحصر به فرد که قرن‌ها پیش توسط نباتیان در درهٔ وادی موسا حجاری شده است. نباتیانی که آن را تبدیل به تقاطعی مهم کردند که راه‌های ابریشم و ادویه که چین، هند و عربستان جنوبی را به مصر، یونان و روم متصل می‌کردند. برجسته‌ترین ساختمان پِترا الخزانه است که بر روی ماسه سنگ تراشیده شده و نمای عظیمش همهٔ بناهای اطرافش را ناچیز نشان می‌دهد.
آخرین دیدگاهها