الهه خزلی
از آغاز تاریخ تابه‌امروز، بشر نیاز داشته تا وقایع و رویدادهای روزگار خود را به ثبت برساند، که در گذشته از سنگ‌نوشته و حجاری برای این منظور استفاده می‌شد و امروزه به نوعی دیگر. این موارد بیشتر در اماکن مذهبی، مقبره‌ها و کاخ‌ها ساخته می‌شد که تعداد کثیری از آنها در یونسکو به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده است.
10- آرشام (Arsameia) – کوه نمرود، ترکیه
در خرابه‌های آرشام ترکیه، سنگ برجسته‌ای از دوران کهن یافت شده‌است که پدر آنتی خیوس اول، کوماژن، پادشاه میدریداتس (Mithridates) را در حال دست دادن با هرکول نشان می‌دهد. این اثر ۳٫۵ متر ارتفاع دارد و تخمین زده می‌شود که بین سال‌های ۳۸-۷۰ قبل از میلاد ساخته‌شده‌است.
9- حجاری Dazu – چین
کنده‌کاری‌های صخره dazu به عنوان پیچیده‌ترین و نفیس‌ترین اثر تاریخی بین قرون ۱۳ تا ۱۹ میلادی به شمار می‌آید. این حجاری‌ها را می‌توان ادغامی روشن از مذهب و فرهنگ چین به حساب آورد. خوشبختانه به علت شرایط مساعد آب‌وهوایی نسبت به دیگر آثار، بهتر حفظ شده‌است. در این صخره بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ مجسمه حکاکی شده و قلم‌زنی شده با اندازه‌های مختلف وجود دارد و نور خورشید به زیبایی در آنجا تلالو می‌کند.
8- غارهای Elephanta – جزیره غاراپوری، هند
مجسمه‌های معبد Elephanta یکی از هفت عجایب هند به‌شمار می‌آید که در قرن پنجم و به سبک خارق‌العاده هندی، در کوه غاراپوری ساخته‌شده‌است. این مجسمه‌ها مظهر خدایان مختلف هندی به‌شمار می‌آیند که از جمله آنها می‌توان به شیوای سه سر اشاره کرد که در دیوار حک شده‌است.
7- کامل‌الشکوفه – اسکندریه، مصر
دخمه‌های کامل‌الشکوفه از مقبره‌ها، مجسمه‌ها و دیگر مصنوعات باستان تشکیل شده‌است. سبک این مصنوعات را می‌توان ترکیبی از یونانی، رومی و مصری به‌شمار آورد. از این مکان در قرون دو تا چهار میلادی به عنوان گورستان استفاده می‌کردند. زیباترین سنگ برجسته و کنده‌کاری این معبد در قسمت ورودی آن و داخل مقبره اصلی قرار دارد.
6- معبد Angkor Wat – کامبوج
این معبد در قرن ۱۲ میلادی ساخته‌شده‌است و به دلیل عظمت و شکوه خود، هر ساله پذیرای گردشگران مختلفی از سراسر کره زمین است. تصاویر خدایان دین هندو در دیوارهای این مکان حجاری شده که برای ساخت آن از هنرمندان زیادی استفاده شده‌است.
5- کاخ آپادانا – تخت جمشید، ایران
کاخ آپادانا توسط داریوش کبیر در ۵۱۵ سال قبل از میلاد ساخته‌شده‌است. کاخی باشکوه با ستون‌هایی عظیم‌الجثه. تابه‌امروز ۱۳ عدد از این ستون‌ها باقی‌مانده‌است. راه‌پله‌های این کاخ شامل نقش برجسته‌هایی از نمایندگان، سربازان، نگهبانان و ارابه‌های حامل پیشکش، می‌باشد. دیوار جلویی کاخ نیز با تصویر جاودانه ۳۰۰ نگهبان ایرانی زینت داده شده‌است.
4- سانچی – هند
سانچی روستایی کوچک در هند است که به علت بنای یاد بود بودایش شهرت جهانی دارد. این گنبد بزرگ در قرن سوم پیش از میلاد ساخته‌شده و چرخه زندگی بودا را به تصویر می‌کشد.
3- Mahabalipuram – هند
مابین قرون هفتم تا نهم میلادی، یادبودهای متفاوتی در اطراف شهر Mahabalipuram هندوستان ساخته‌شده بود که امروزه چهارتای آن به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده است. سرازیری گنگ و مجسمه آرجونا به عنوان بزرگ‌ترین سنگ برجسته جهان به‌شمار می‌آید که دارای هواکش نیز می‌باشد و ۲۹ متر درازا دارد. آرجونا در سمت چپ معبد قرار دارد و در سمت راست نیز فیل‌هایی تمام‌قد را می‌بینیم که لشکری آنها را حمایت می‌کنند.
2- طاق بستان – کرمانشاه، ایران
حجاری‌های طاق بستان در امتداد جاده تاریخی ابریشم و در بین کوه‌های زاگرس قرار دارد. این اثر بدیع و زیبا بین سال‌های ۲۲۶ تا ۶۵۰ بعد از میلاد و در طول سلسله ساسانیان ساخته‌شده‌است. محل این حجاری کنار اردوگاهی تاریخی بوده است که به مدت ۱۷۰۰ سال بدون تغییر باقی‌مانده بود. این اثر هنری شامل دو قوس زیباست که مراسم آیینی، صحنه‌های شکار و اقشار مردم دوران ساسانیان را به تصویر می‌کشد. تصویر این حجاری در استخری که از آب چشمه مقدس پر است، منعکس می‌شود و صحنه جالبی را به وجود می‌آورد.
1- مجسمه غول‌پیکر بودا – چین
بزرگ‌ترین بنای سنگی بودا در استان سی چوان چین در سال ۷۱۳ بعد از میلاد ساخته‌شده‌است. این بنا توسط راهبی ساخته شد که امیدوار بود حضور بودا از تلاطم رودخانه بکاهد. گفته می‌شود برای ساخت این بنا از سنگ‌های بستر رودخانه استفاده شده‌است، به همین دلیل رفت‌وآمد کشتی‌ها در آنجا بسیار راحت انجام می‌پذیرفت.
عالی