۱۰ مدرک جنجالی مهم از وجود زندگی فرازمینی!

در طول سال‌ها، نشانه‌های فراوانی از وجود زندگی فرازمینی دیده شده‌است. نیوساینتیست نگاهی دارد به ۱۰ مورد از جنجالی‌ترین این اکتشافات.

10- ۱۹۷۶، یافت نشانه‌هایی از مواد شیمیایی حاکی از وجود حیات در مریخ

آزمایشات انجام شده روی نمونه‌های خاک به دست آمده از کره مریخ توسط فرودگرهای وایکینگ ناسا حاکی از شواهدی شیمیایی برای وجود حیات فرازمینی بود.

در یک آزمایش، خاک با مواد مغذی گروه رادیواکتیو-کربن مخلوط گشته، تولید یا عدم تولید گاز متان رادیواکتیو مورد آزمون قرار گرفت. نتیجه آزمایش مثبت بود.

تولید متان رادیواکتیو نشان داد که ماده‌ای در خاک با مواد مغذی سوخت‌وساز کرده که به تولید گاز رادیواکتیو منجر شده‌است. اما دیگر آزمایشات در محل هیچ‌گونه نشانی از حیات فرازمینی نشان نداد، و به همین دلیل ناسا اعلام کرد که نتیجه مثبت آزمایش اشتباه بوده است. بااین‌وجود، یکی از دانشمندان اصلی، و دانشمندان دیگری که این داده‌ها را بارها آنالیز کرده‌اند، هم‌چنان یافته حاصل از این آزمایش را قبول دارند. آن‌ها معتقدند آزمایشات دیگری که در محل انجام گرفته فاقد تجهیزات کافی برای جست‌وجوی حیات مولکول‌های ارگانیک، نشانگر کلیدی وجود حیات، بوده است.

9- ۱۹۷۷، شناسایی سیگنال فرازمینی ناشناخته «Wow» توسط تلسکوپ رادیویی

در آگوست ۱۹۷۷ تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو یک پالس پرتو نامعمول را در جایی نزدیک به صورت فلکی قوس (Sagittarius) تشخیص داد. این سیگنال ۳۷ ثانیه‌ای به قدری تعجب‌آور بود که اخترشناسی که بر داده‌ها نظارت می‌کرد بر روی نتایج چاپی تلسکوپ واژه تعجب «Wow!» را نوشت.

این سیگنال در محدوده‌ای از فرکانس رادیویی قرار داشت که ارسال آن در تمام کشورهای کره زمین ممنوع است. به‌علاوه این که منابع طبیعی پرتوهای فضایی معمولاً دارای دامنه فرکانس گسترده‌تری هستند. از آنجایی که نزدیک‌ترین ستاره در آن مسیر ۲۲۰ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد، این پرتو یا توسط یک رویداد نجومی بسیار عظیم ایجاد شده یا این که بیگانگان فضایی هوشمند آن را به وسیله یک دستگاه فرستنده بسیار قدرتمند ارسال کرده‌اند. هنوز توضیح روشنی برای این سیگنال ارائه نشده‌است.

8- ۱۹۹۶، کشف «فسیل‌هایی» از مریخ در شهاب‌سنگ ALH80041 به دست آمده از قطب جنوب

دانشمندان ناسا طی اطلاعیه‌ای جنجال‌برانگیز در سال ۱۹۹۶ اعلام کردند که در قطعه سنگ سیب‌زمینی شکل مریخی، میکروب‌های فسیل‌شده یافته‌اند.

این شهاب‌سنگ که احتمالاً در اثر انفجار از سطح کره مریخ کنده شده و ۱۵ میلیون سال در منظومه شمسی سرگردان بوده است، سرانجام در قطب جنوب به زمین برخورد کرده و در سال ۱۹۸۴ کشف شده بود. بررسی دقیق نشان داد که این سنگ حاوی مولکول‌های اورگانیک و مشخصات ریزی از مگنتیت‌های کانی، که گاه در باکتری‌های زمینی یافت می‌شود، می‌باشد. همچنین، پژوهشگران ناسا با بررسی سنگ زیر میکروسکوپ الکترونی مدعی شدند شواهدی از «نانوباکتری‌ها» یافته‌اند.

اما از آن زمان تاکنون شواهد یاد شده بارها به چالش کشیده شده‌اند. دیگر کارشناسان گفته‌اند ذرات مگنتیت اصلاً شبیه مگنتیت‌های یافت شده در باکتری نیستند، و منشأ مولکول‌های ارگانیک هم آلاینده‌های زمینی بوده است. همچنین، پژوهشی که در سال ۲۰۰۳ انجام گرفت نشان داد چگونه کریستال‌هایی که شبیه نانوباکتری هستند می‌توانستند در آزمایشگاه طی فرایندهای شیمیایی به وجود آمده باشند.

7- ۲۰۰۱، تخمینی دقیق‌تر از «معادله دریک»، کهکشان ما می‌تواند شامل صدها هزار سیاره دارای حیات باشد

در سال ۱۹۶۱، فرانک دریک، اخترشناس رادیویی آمریکایی، معادله‌ای برای تسهیل محاسبه تعداد سیارات کهکشان که می‌توانند دارای زندگی باشند و همچنین قادر به برقراری ارتباط با ما هستند ایجاد کرد.

معادله دریک هفت عامل را در یکدیگر ضرب می‌کند از جمله: نرخ تشکیل سیاره‌هایی همچون خورشید ما، درصد سیارات زمین مانند و درصد سیاراتی که روی آن‌ها زندگی شکل می‌گیرد. بسیاری از این ارقام محل بحث فراوانی دارند، اما خود دریک عدد نهایی تمدن‌های ارتباط برقرارکننده در کهکشان را تقریباً ۱۰،۰۰۰ تخمین می زند. در سال ۲۰۰۱، تخمینی دقیق‌تر از تعداد سیارات دارای زندگی در کهکشان که با استفاده از داده‌ها و نظریات جدید صورت گرفت رقمی برابر با صدها هزار ارائه کرد.

برای نخستین بار، پژوهشگران تخمین زدند که چند سیاره می‌توانند در «دامنه زندگی» (habitable zone) پیرامون ستارگان قرار بگیرند تا در آن‌ها آب به صورت مایع وجود داشته باشد و عمل فتوسنتز نیز انجام گیرد. نتایج نشان می‌دهد که یک سیاره قابل سکونت مشابه زمین می‌تواند تنها در فاصله چندصد سال نوری از ما قرار داشته باشد.

6- ۲۰۰۱، مطرح شدن این نظریه که سایه سرخ‌رنگ اروپا، ماه مشتری، به دلیل قطعات یخ‌زده باکتری به وجود آمده

پژوهشگران ناسا در سال ۲۰۰۱ عنوان کردند که تُن قرمز اروپا ممکن است به دلیل وجود میکروب‌های فضایی باشد. اگرچه بیشتر سطح اروپا را یخ پوشانده است، داده‌ها نشان می‌دهد که این ماه به گونه‌ای عجیب پرتو مادون قرمز از خود ساطع می‌کند. این امر نشان می‌دهد که چیزی شاید نمک‌های منیزیم آن را تشکیل داده‌اند.

اما هنوز کسی نتوانسته است ترکیب صحیحی از مواد را ارائه دهد که با داده‌ها همخوانی داشته باشد. شگفت آن که طیف‌های مادون قرمز برخی باکتری‌های زمینی باکتری‌هایی که در شرایط بسیار سخت دوام می‌آورند، به اندازه نمک‌های منیزیم برای داده‌های موجود صدق می‌کند. به‌علاوه، برخی از این باکتری‌ها به رنگ‌های سرخ و قهوه‌ای هستند که می‌تواند دلیلی برای سرخ‌رو بودن اروپا باشد.

زنده ماندن برای باکتری‌ها در اتمسفر نامساعد و دمای منهای ۱۷۰ درجه‌ای سطح اروپا می‌تواند بسیار دشوار باشد، اما شاید آن‌ها بتوانند در سطح مایع داخلی که گرم‌تر است دوام بیاورند. فعالیت‌های ژئولوژیکی ممکن است به صورت دوره‌ای باعث پرتاب آن‌ها به بیرون و انجماد سریعشان بر روی سطح اروپا شود.

5- ۲۰۰۲، ادعای دانشمندان روسی مبنی بر رشد نوعی میکروب مرموز مقاوم در برابر اشعه بر روی کره مریخ

در سال ۲۰۰۲، زیست‌اخترشناسان روس مدعی شدند که Deinococcus radiodurans های بسیار مقاوم بر روی کره مریخ رشد کرده‌اند.

این میکروب می‌تواند در برابر اشعه‌هایی مقاومت کند که یک هزارم آن برای انسان مرگبار است. این دانشمندان روس یک گروه باکتری را با میزانی از اشعه مورد حمله قرار دادند که ۹۹٫۹۹% آن‌ها را می‌کشت. سپس، به باکتری‌های بازمانده اجازه دادند تکثیر شوند و چرخه را تکرار کردند. پس از ۹۹ بار تکرار چرخه، ۵۰ برابر اشعه اولیه برای کشتار باکتری‌ها لازم بود. آنان محاسبه کردند که هزاران چرخه لازم است تا یک میکروب معمولی E.Coli به اندازه Deinococcus مقاوم شود. روی کره زمین، قرار گرفتن در برابر این میزان اشعه بین یک میلیون تا ۱۰۰ میلیون سال زمان می‌برد. به ادعای آنان در تاریخ ۳٫۸ میلیارد ساله زندگی بر روی کره زمین، زمان کافی برای ایجاد چنین مقاومتی وجود نداشته است. به عکس، سطح کره مریخ، که توسط اتمسفر با چگالی بالا محافظت نمی‌شود، به اندازه‌ای تحت بمباران تشعشعات قرار دارد که میکروب‌ها می‌توانند همان میزان اشعه را در تنها چند صدهزار سال دریافت نمایند. این پژوهشگران بر این باورند که اجداد Deinococcus توسط یک سیارک از سطح مریخ کنده شده و همراه شهاب‌سنگ‌ها به زمین افتاده‌اند. البته محققان دیگری نیز هستند که در این مورد تردید دارند.

4- ۲۰۰۲، آیا در ابرهای ناهید میکروب وجود دارد؟

اخترزیست‌شناسان دانشگاه تگزاس در سال ۲۰۰۲ مدعی شدند که وجود حیات در ابرهای ناهید بهترین دلیل برای توضیح موارد غیرعادی عجیب در ترکیب اتمسفر آن است.

آنان داده‌های به دست آمده از کاوشگران فضایی پایونیر (Pioneer) و ماژلان (Magellan) ناسا و مأموریت‌های فرودگر روسی ونرا (Venera) بر روی ناهید از دهه ۱۹۷۰ را دوباره با دقت بیشتر بررسی کردند. اشعه خورشید و صاعقه اصولاً باید انبوهی از کربن مونوکسید (carbon monoxide) بر روی ناهید ایجاد کرده باشد، درحالی‌که میزان کربن مونوکسید در این سیاره بسیار اندک است، گویی چیزی آن را از بین می‌برد. هیدروژن سولفید (hydrogen sulphide) و سولفور دی اوکساید (sulphur dioxide) نیز هر دو با هم حضور دارند. این دو بلافاصله با هم واکنش می‌دهند و معمولاً در مجاورت هم یافت نمی‌شوند، مگر این که فرایندی باعث تولید دائمی آن‌ها شود. عجیب‌ترین مسئله، وجود کربونیل سولفید (carbonyl sulphide) است.

این ترکیب در کره زمین تنها توسط میکروب‌ها یا کاتالیزورها تولید می‌شود، و هیچ فرایند غیرارگانیکی‌ای کشف نشده‌است که بتواند آن را تولید کند. پاسخ پیشنهادی پژوهشگران به این معما این است که در اتمسفر سیاره ناهید، میکروب‌ها زندگی می‌کنند. سطح داغ و اسیدی ناهید به احتمال فراوان مانع از وجود هر گونه حیات است، اما شرایط اتمسفر در فاصله ۵۰ کیلومتری از خود سیاره با دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد و فشار مشابه فشار در کره زمین، پذیرنده‌تر و مرطوب‌تر است.

3- ۲۰۰۳، آثار گوگرد بر سطح اروپا، ماه مشتری، ممکن است محصولات زائد کولونی‌های باکتریایی زیرزمینی باشد

در سال ۲۰۰۳، دانشمندان ایتالیایی این فرضیه را مطرح کردند که آثار سولفور در اروپا ممکن است نشانه‌ای از زندگی فضایی باشد. این ترکیبات نخستین بار توسط کاوشگر فضایی گالیله (Galileo space probe) کشف شد و به دنبال آن شواهدی مبنی بر وجود اقیانوس گرم شده توسط فعالیت‌های آتفشانی در زیر پوسته یخی این ماه ارائه گردید.

آثار سولفور مشابه محصولات زائد حاصل از تولید باکتری‌ها هستند که در یخ سطح دریاچه‌های جنوبگان کره زمین گرفتار می‌شوند. باکتری‌های یاد شده در آب‌های زیر یخ‌ها زنده می‌مانند. پژوهشگران می گویند باکتری‌های مشابه ممکن است زیر سطح اروپا وجود داشته باشند. محققان دیگری نیز هستند که این دیدگاه را رد می‌کنند و معتقدند سولفور به نحوی از ماه مجاور اروپا یعنی آیو (Io) که در آن سولفور به وفور یافت می‌شود، به اروپا منتقل می‌شود.

2- ۲۰۰۴، متان موجود در اتمسفر کره مریخ نشان از متابولیسم میکروبی دارد

در سال ۲۰۰۴ سه گروه جداگانه – با بهره‌گیری از از تلسکوپ‌های مستقر در زمین و کاوشگر فضایی مدارگرد Mars Express متعلق به سازمان فضایی اروپا (European Space Agency- به اختصار ESA) نشانه‌هایی از وجود متان در کره مریخ یافتند.

نکته قابل توجه این که تقریباً تمام متان موجود در اتمسفر کره زمین توسط باکتری‌ها و دیگر اشکال حیات تولید می‌شود. متان موجود در مریخ همچنین ممکن است بر اثر فعالیت‌های آتشفشانی، ذوب شدن ذخایر زیرزمینی منجمد، یا برخورد دنباله‌دار به وجود آمده باشد. به هر حال، مدت زیادی از ایجاد آن نمی‌گذرد، چرا که بر روی مریخ، گاز به سرعت نابود می‌شود با این که در فضا ناپدید می‌گردد.

در ژانویه سال ۲۰۰۵، یکی از دانشمندان سازمان فضایی اروپا طی اظهاراتی بحث‌برانگیز اعلام کرد که شواهدی مبنی بر وجود فرمالدهید (formaldehyde)، که از اکسایش متان تولید می‌شود، یافته است. اگر این نظریه اثبات شود، نظریه وجود میکروب‌ها نیز تقویت خواهد شد چرا که برای تولید میزان فرمالدهید عنوان شده، سالانه ۲٫۵ میلیون تن متان لازم است. روش‌هایی برای تأیید وجود این گاز وجود دارد، اما دانشمندان ابتدا باید بتوانند تجهیزات لازم را به مریخ بفرستند.

1- ۲۰۰۴، یک سیگنال رادیویی مرموز سه بار توسط پروژه SETI دریافت گردید

در فوریه سال ۲۰۰۳، اخترشناسان پروژه جست‌وجوی هوش فرازمینی (search for extraterrestrial intelligence- به اختصار SETI) با استفاده از یک تلسکوپ عظیم مستقر در پرتوریکو، ۲۰۰ منطقه از آسمان را که پیشتر سیگنال‌های رادیویی نامعلوم از آن‌ها ارسال شده بود مورد بررسی مجدد قرار دادند.

سیگنال‌ها همگی ناپدید شده بودند به جز یکی که قوی‌تر شده بود. این سیگنال – که هنوز هم بهترین گزینه در مورد تماس بیگانگان فضایی محسوب می‌شود – از نقطه‌ای میان صورت فلکی حوت (Pisces) و حمل (Aries) صادر می‌شود، جایی که در آن هیچ ستاره یا سیاره‌ای یافت نشده‌است. عجیب آن که این سیگنال بر روی یکی از فرکانس‌هایی است که هیدروژن (hydrogen)، رایج‌ترین عنصر، در آن جذب شده انرژی آزاد می‌کند. برخی اخترشناسان بر این باورند که این به احتمال زیاد همان فرکانسی است که بیگانگان فضایی مورد نظر ارسال می‌کنند. البته این احتمال هم وجود دارد که منبع سیگنال دریافت شده، یک پدیده طبیعی است که تاکنون دیده نشده‌است. مثلاً یک سیگنال رادیویی ضربه‌ای نامشخص، که در سال ۱۹۶۷ گمان شده بود منبعی مصنوعی دارد، در واقع نخستین مشاهده یک تپ‌اختر بود.