تولد کارل فردریش گاوس ریاضی‌دان

۲۳۸ سال پیش در چنین روزی کارل فردریش گاوس - ریاضیدان برجستهٔ آلمانی متولد شد. از وی به عنوان یکی از بزرگترین ریاضیدانان تاریخ یاد می‌شود و لقب شاهزادهٔ ریاضیات را در اختیار دارد. به خاطر دستاوردهای بی شمار وی در حوزه‌های مختلفِ علمِ ریاضیات وی را تاثیرگذارترین ریاضیدان تاریخ می‌دانند.

۳۰ آوریل سال ۱۹۷۷ میلادی کارل فردریش گاوس در شهر برانشویک در یک خانوادهٔ فقیر و از طبقهٔ کارگری متولد شد. کارل از کودکی نبوغ خود را بروز داد و همیشه از وی به عنوان نابغه از سنین کم یاد می‌شد. گاوس سال ۱۷۹۸ در حالی که تنها ۲۱ سال سن داشت کتاب تحقیق حسابی را نوشت که یکی از مهمترین مرجع‌های ریاضی آن زمان بود و تأثیر بسیار زیادی در شکل گیری نظریهٔ اعداد در ریاضیات داشته است و آنچه ما امروزه به عنوان نظریه اعداد در ریاضیات مدرن استفاده می‌کنیم، زیر بنای آن همین کتاب بوده است.

زمانی که گاوس نوجوان بود و چند سال قبل از نوشتن کتاب مشهورش، هوش بالا و استعداد خارق‌العاده‌اش باعث شد تا توجه دوک برانشویک را به خود جلب کند و وی به گاوس کمک کرد تا بتواند وارد دانشگاه فنی برانشویگ شود و تحصیلات آکادمیک را آغاز کند. گاوس در خلال سال‌های ۱۷۹۲ تا ۱۷۹۵ در این دانشگاه و سپس از سال ۱۷۹۵ تا ۱۷۹۸ در دانشگاه گوتینگن به تحصیل پرداخت. در دوران دانشجویی دست به حل بسیاری از مسئله‌های ریاضی زد و مقدمهٔ کتاب مشهور خود یعنی تحقیق حسابی را فراهم کرد. در حالی که هنوز یک نوجوان بود، گاوس به اکتشافات چشمگیری دست یافت که از جملهٔ آنها می‌توان به روش کمترین مربعات برای اداره داده‌های تجربی اشاره کرد.

در ۳۰ مارس ۱۷۹۶ او در سن ۱۹ سالگی نشان داد که یک ۱۷-ضلعی با قاعده، توسط پرگار و خط‌کش نا مدرج قابل رسم است تا مشکلی را حل کند که ۲۰۰۰ سال قبل از آن فکر اقلیدس را مشوش کرده بود. گاوس در رسالهٔ دکترا خود قضیهٔ اساسی جبر را ثابت کرد. این قضیهٔ مهم اشاره می‌کند که چند جمله‌ای درجه n، با به شمار آوردن ریشه‌های تکراری، دارای n جواب ممکن است.

سال ۱۷۹۹ گاوس ثابت کرد که اعداد مختلط یک میدان بستهٔ جبری است و این موضوع در آن زمان بسیار اهمیت داشت و از این رو قضیه اساسی جبر نام گذاری شد. کارل فردریش گاوس تا آخر عمرش سه اثبات دیگر بر قضیه بنیادین جبر ارائه کرد.

گاوس به کمال در اخلاق و انسانیت باور داشت و همچنین فردی بسیار فعال و تلاشگر بود که از وقت خود به بهترین شکل استفاده می‌کرد و همیشه در خدمت علم بود. او بسیار کم به نشر کارهایش می‌پرداخت و از انتشار کارهایی که رسیدگی و ویرایش نشده‌اند سر باز می‌زد. همین موضوع هم باعث شد تا کتاب مشهور تحقیق حسابی با چند سال تأخیر منتشر شود. وی همیشه شعار کم ولی پربار را در زندگی و کارهای علمی خود بکار می‌گرفت که این شعار نیز از یادگارهای وی است. یکی دیگر از خصوصیات گاوس که شاید از بسیاری این خصوصیت را ویژگی منفی وی برشمرند روابط کاری محدود وی با سایر ریاضیدانان و دانشمندان بود. او بسیار کم و شاید هرگز با ریاضیدان دیگر همکاری می‌کرد. به گفته بسیاری وی در کنار اینکه یک ریاضیدان برجسته بود، اما به هیچ وجه استاد خوبی در ریاضیات نبود. اگرچه گاوس چند دانشجو را پذیرفت ولی همه بیزاری او را از تدریس می‌دانستند.

گفته شده است که او تنها در یک سخنرانی علمی حضور داشت، که سال ۱۸۲۸ میلادی در برلین برگزار شد. وی هیچ علاقه‌ای به انتشار کارهای علمی خود و انتقال دانش نداشت که شاید این خصوصیت را بتوان قسمت تاریک زندگی گاوس دانست و شاید اگر این خصوصیت را نداشت تأثیر چندین برابری در پیشرفت علم بشری از خود برجای می‌گذاشت. با این وجود و در حالی که وی هیچ تمایلی به تربیت دانشجو نداشت، اما زیر نظر وی همان تعداد دانشجویان کم نیز تبدیل به ریاضیدانان بزرگی شدند که از آنها ریچارد ددکیند، یوهان دیریکله، برنهارت ریمان، فریدریش بسل، ارنست کومر، فردیناند آیزنشتاین، گوستاو کیرشهوف را می‌توان نام برد. گاوس مانند نیوتون اکتشافات خود را معمولاً چاپ نمی‌کرد، از این رو بسیاری از مواردی که به او نسبت می‌دهند بعد از مرگش و از بین کاغذها پیدا شده‌اند و البته بسیاری از پیشرفت‌های مهم هم ازبین رفته‌اند که جای بسی تأسف دارد. پیش بینی می‌شود که اگر گاوس مطالب خود را چاپ می‌کرد و همه آنها را دراختیار سایر دانشمندان قرار می‌داد برای سال‌ها دانش بشری جلوتر بود.

سرانجام کارل فردریش گاوس نابغهٔ ریاضیات و یکی از بزرگترین ریاضیدانان تاریخ مشهور به شاهزاده ریاضیات، در تاریخ ۲۳ فوریه سال ۱۸۵۵ در سن ۷۷ سالگی دیده از جهان فروبست.