۱۰ ایده ساخت هواپیما های عجیب و غریب!

با یکی دیگر از سری مطالب «جنگ‌افزار» در خدمت شما هستیم. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به ۱۰ ایده ساخت هواپیما های عجیب و غریب!

تاریخ هوانوردی جهان به جز رویه روشنفکرانه‌ای که امروز شاهدش هستیم چهره عجیب و غریب دیگری هم دارد که با کمی جست و جو خیلی ساده می‌شود ید طولانیش را در ساختن ایده‌های نوظهور پیدا کرد. ایده‌هایی که اکثراً کاربردی عملی نداشتند یا حداقل شانسش را پیدا نکردند. در این گزارش سراغ چندتایی از همین ایده‌های نامتعارف رفتیم که البته با کمی جست و جو در میان کلماتی مانند کانسپت یا عجیب، نمونه‌های به مراتب بیشتری می‌شود پیدا کرد.

10- آخرین سامورایی

اوایل ۱۹۴۴ درست وقتی که امپراتوری ژاپن تازه در ابتدای سراشیبی شکست تاب می‌خورد دفتر طراحی هواپیمای کیوشو هیکوکی طرح مبتکرانه‌ای موسوم به Kyūshū J7W Shinden برای یک جنگنده کوچک سبک و شدیداً چابک با ظاهری نامتعارف به منظور مقابله با بمب افکن های آمریکایی اراده کرد که هیچ شباهتی به جنگنده‌های آن زمان و حتی امروزی نداشت. جنگنده فوق، هواپیمایی بود مجهز به پیش بال و بدون دم با موتور ملخی قدرتمندی که در عقب بدنه جای می‌گرفت و قرار بود در آینده با نمونه جت جایگزین شود.

ابعاد کوچک بدنه و شیوه قرارگیری خاص موتور به جنگنده مانور پذیری بالایی می‌داد تا جایی که نمایش پرواز هواپیما در زمان خود بسیاری از ناظران را تحت تأثیر قرار داد و این باور وجود داشت که در صورت تکمیل خواهد توانست از پس تمام انواع جنگنده و بمب افکن های متفقین بربیاید. با این حال این جنگنده هیچگاه به جنگ نرسید چون حتی پیش از پرواز دومین پیش نمونه، ژاپن صلح را پذیرفته بود.

9- از جنس خیال

ناسا تقریباً در آزمایش ایده‌های عجیب و غریب صاحب شهرتی تمام عیار است. یکی از نامتعارف‌ترین این ایده‌ها هم، طرح نوظهور AD-1 بود که ناسا سفارش ساختش را در ۱۹۷۸ به صنایع ایمز ارسال کرد. هواپیمایی فوق العاده سبک با بالی تمام متحرک که در حین پرواز برحسب نیاز می‌توانست تا ۶۰ درجه حول محور مرکزی هواپیما بچرخد.

استفاده از این شیوه منحصر به فرد افزایش قابل توجه کارایی هواپیما در سرعت‌های مختلف را به همراه داشت، همچنین به کاهش مصرف سوخت و آلودگی صوتی ناشی از موتورهای جت هنگام پرواز یا فرود هم کمک شایانی می‌کرد. با این حال این هواپیما هنگام اوج گیری شدید در زوایای تند کنترل پذیری مناسبی نداشت و در نهایت طرح کلی هواپیما خودش به تنهایی آن قدر عجیب و خیالی بود که باعث شود بعد از پایان این برنامه کسی به فکر مجدد آن نیفتد.

8- عقاب ماهیگیر

F2Y Sea Dart تنها جنگنده جت آب نشین دنیاست و طراحی‌اش هم به اواخر دهه ۴۰ باز می‌گردد زمانی که تصور می‌شد پراندن جت‌های فراصوت از روی ناوهای هواپیمابر پیش از حد پیچیده خواهد بود. در آن زمان شرکت کانویر آمریکا جنگنده بال دلتایی را طراحی کرد که می‌توانست در عین پرواز با سرعت ۱۳۰۰ کیلومتر بر ساعت، با استفاده از اسکی‌هایش روی آب فرود بیاید یا برخیزد.

البته ایده کلی خیلی فراتر از این‌ها می‌رفت، طرح اصلی در حقیقت شامل ساخت زیر دریایی‌های هواپیما بری بود که هر کدام، توانایی حمل تا سه جنگنده F2Y Sea Dart را داشتند و به این ترتیب می‌توانستند جنگنده‌های همراهشان را از هر کجای اقیانوس که عشقشان می‌کشد پرواز دهند اما با بروز مشکلات جدی در زمینه کنترل پذیری هواپیما روی آب و از آن مهم‌تر آشتی ناوهای هواپیمابر با جت‌های فراصوت خود به خود تکمیل این جنگنده را متوقف کرد.

7- رویای ایتالیایی

تصور کنید ۹۰ سال پیش یک کمپانی هواپیماسازی ایتالیایی به سرش زده بود چیزی در حدود جمبوجت های غول آسای امروزی بسازد البته برای حمل تنها ۱۰۰ مسافر که اگر تکمیل می‌شد، می‌توانست برای خودش تایتانیک تمام عیاری باشد. در ۱۹۲۰ یعنی همان دورانی که هنوز کشتی‌های هوایی برای خودشان برو بیایی داشتند شرکت ایتالیایی مارکونی با اعتماد به نفس کامل تصمیم گرفت بختش را روی ساخت بزرگ‌ترین هواپیمایی که تا آن زمان ساخته شده بود برای مسافرت روی اقیانوس آزمایش کند.

حاصل این تلاش هواپیمای عجیب الخلقه آب نشینی بود با ۹ بال بدون دم عمودی که از هشت موتور ۴۰۰ اسب بخار نیرو می‌گرفت و تنها مساحت بال هایش دو برابر بزرگ‌تر از یک بمب افکن غول آسای B52 امروزی می‌شد. تنها پیش نمونه این غول چوبی در ۱۹۲۱ پرواز کرد، البته اگر بلند شدن ۱۸ متری از روی آب و با شیرجه برگشتن را بشود، پرواز نامید.

6- سایه گمنام

Lockheed D-21 یکی از اولین پهپادهای بدون سرنشین دنیاست که به صورت کاملاً محرمانه به سفارش سازمان سیا (CIA) در اواخر دهه شصت میلادی ساخته شد. در آن دوران در حالی که هنوز خبر آنچنانی از ماهواره‌های جاسوسی نبود، سلسله عملیات‌های شناسایی هوایی بر فراز شوروی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های جاری نظامی بلوک غرب به شمار می‌رفت اما رفته رفته با پیشرفت سیستم دفاع هوایی شوروی این موضوع مشکل‌تر می‌شد تا جایی که با سرنگونی یکی از هواپیماهای بلند پرواز U2 ریسک چنین عملیاتی به اوج خودش رسید.

در این شرایط در حالی که شرکت مکدانل داگلاس در مراحل پایانی طراحی هواپیمای شناسایی‌ای A-12 (نسخه اولیه پرنده سیاه SR-71 با سرعت سه برابر صوت) برای سازمان سیا به سر می‌برد، پیشنهادِ ساخت پهپادی دور برد براساس تکنولوژی مشابه هواپیمای فوق مجهز به یک موتور هوا سوز رم جت را مطرح کرد. پهپادی که می‌توانست پس از جدا شدن از هواپیمای حاملش با سرعت نزدیک به سه و نیم برابر صوت پرواز کند و در مسیر از پیش تعیین شده خود تا برد ۵۲۰۰ کیلومتری تصویر بگیرد در عین حال با توجه به مکانیسم انفجار خودکار پهپاد پس از اتمام عملیات نیازی هم به بازیابی آن نبود تنها کافی بود دوربین در منطقه امنی برای بازیابی رها شود.

نزدیک به ۳۷ فروند D-21 ساخته شد که براساس اطلاعات انتشار یافته تنها چهار فروند برای شناسایی مراکز هسته‌ای چین مورد استفاده قرار گرفت و ۱۶ فروند هم در حین تست‌های پروازی در اثر سانحه نابود شد تا در نهایت ۱۷ فروند باقی مانده به علت عدم موفقیت کامل برنامه، روانه انبارهای تجهیزات محرمانه نیروی هوایی شوند. با این حال حتی تا همین امروز بیشتر ابعاد چند و چون سلسله عملیات‌های D-21 به همراه هواپیماهای شناسایی‌ای A-12 محرمانه باقی مانده و اطلاعات زیادی از آنها در دسترس نیست.

5- رب النوع جنگ

فرجایلد در اواخر دهه ۷۰ حول یک توپ ۲۵ میلی متری قدرتمند جنگنده‌ای طراحی کرد که حاصلش جت‌های بی قواره اما کارآمد A-10 بود که این روزها در عراق و افغانستان برای خودشان حسابی گرد و خاک می‌کنند اما تقریباً در همان دوران یکی از کار کشته‌ترین مهندسان هوافضای دنیا برت روتان، با استفاده از همان سیستم جنگ افزاری طرح کاملاً متفاوتی موسوم به اریس را طارحی کرد که در کنار ظاهر جذابی که از یک هواپیمای جنگی به نمایش می‌گذاشت کارایی فوق العاده بالایی هم داشت. این جنگنده تمام کامپوزیتی که بیشتر با سرمایه خصوصی تکمیل شده بود، جتی بود تک موتوره که ورودی‌های هوای موتورش را برای اجتناب از مکش گازهای خروجی تیربار پس از آتش گلوله‌ها در میانه بدنه جای داده بود.

ظاهر جالب توجه هواپیما هم ترکیبی بود از دم‌های جدا از هم در ترکیبی متناسب با بال‌های با پسگرایی ۵۰ درجه‌ای و پیشبال‌های بزرگ پیشگرا که باعث ثبات قابل توجه هواپیما در پروازهای سرعت و ارتفاع پایین می‌شد در عین حال هنگام گردش‌های تند کارایی جنگنده را افزایش می‌داد. این جنگنده در عین سبکی، مصرف سوخت بسیار پایینی هم داشت که برهمین اساس برد پروازش به ۲۲۰۰ کیلومتر می‌رسید. البته این طرح با تمام ویژگی‌های شاخصش نتوانست نظر ژنرال‌های ارتشی را آن‌چنان که باید جذب کند.

اینجا بد نیست اشاره کنیم که برت روتان طراح این هواپیما شهرت خاصی در طراحی طرح‌های نوظهور اما کارآمد دارد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌شود به هواپیمای سبک «روتان وویاجر»، که خود روتان با این هواپیما دور دنیا را در ۹ روز بدون توقف طی کرد، و فضاپیمای خصوصی SpaceShipOne اشاره کرد.

4- پیکان آتشین

دو سال مانده به پایان جنگ جهانی شرکت آلمانی دورنییر از جنگنده‌ای نوظهور، موسوم به Dornier Do 335 Pfeil پرده برداشت که در صورت تکمیل می‌توانست خیلی راحت عنوان برترین جنگنده نبرد را از موستانگ های آمریکایی باز پس بگیرد. جنگنده‌ای کوچک با ظاهری استوانه‌ای که دو موتور پیستونی هم راستا را در دو سوی بدنه روبروی هم در خود جای داده بود. این شیوه جالب طراحی که اصطلاحاً به آن فشار و مکش می گویند، موجب می‌شد تا جنگنده هنگام پرواز با سرعت‌های زیاد یا کم چابکی زیادی داشته باشد تا جایی که در یک مورد این موضوع خلبانان انگلیسی را که خیلی تصادفی با یکی از این جنگنده‌ها آزمایشی رو به رو شده بودند کاملاً متحیر کرد.

اما تأخیر در تکمیل موتور و کمبود مواد اولیه زیر فشار بمب افکن های متفقین موجب شد Dornier Do 335 Pfeil زمانی آماده ورود به تولید انبوه شود که آلمانی‌ها تمام کارت‌های برنده‌شان را باخته بودند تا جایی که حتی فرمان مستقیم هیتلر در ۱۹۴۴ پیرامون بخشیدن بالاترین اولویت تولیدی به فاییل هم نتوانست موجب رسیدن به موقعش شود تا سرانجام وقتی جنگ تمام شد این آمریکایی‌ها باشند که صاحب تمام سی و اندی جنگنده تکمیل شده در کارخانه دورنییر شوند.

3- رولت روسی

این غول بی شاخ و دم را اواسط دهه ۳۰ به عنوان بمب افکنی استراتژیک و یکی از بزرگ‌ترین هواپیماهای پیش از عصرجت، برای نیروی هوایی شوروی ساختند. هواپیمایی به طول ۲۸ متر و مساحت بال ۵۳ متر روی قطاری از چرخ ها که به زحمت می‌توانست با هفت موتورش از زمین بلند شود. وزن خالی هواپیما ۲۴ تن بود و قرار بود بتواند در نمونه مسافری‌اش تا ۱۲۰ مسافر را داخل بدنه یکپارچه با بال خود جای دهد اما در عمل k7 هنگام پرواز هواپیمایی فوق العاده بی ثبات بود که از ضعف شدید کنترل پذیری مناسب هم رنج می‌برد.

تنها نمونه هواپیما پس از ۱۱ پرواز دچار سانحه شد و از بین رفت تا هم پایان خودش و طراحش را با هم رقم بزند چرا که کمی بعد استالین که ظاهراً سانحه و این حرف‌ها سرش نمی‌شده، برای عوض شدن حال و هوا، کالینین، طراح نگون بخت هواپیما را به اتهام هدر دادن پول بی زبان به جوخه اعدام سپرد.

2- کیک پرنده

در طول سال‌های آخر جنگ جهانی دوم، طرح‌های مبتکرانه زیادی مطرح شد که بیشترشان پشت چراغ قرمز پایان جنگ جهانی جا ماندند. یکی از معروف‌ترین این طرح‌ها هواپیمای دیسک شکل V-173 بود که مدل تولیدی‌اش با نام XF5U مورد آزمایش قرار گرفت.

هواپیمایی با طرح ظاهری کاملاً نامعمول اما کاربردی که در نگاه اول حتی تصور پروازش هم موضوع بعیدی است. هواپیماهای معمول برای پرواز نیازمند مساحت مشخصی از بال هستند تا نیروی «برا» ی کافی را برایشان فراهم کند اما در طرح XF5U هیچ خبری از مساحت آنچنانی بال نیست و به جای آن از ترکیب یک بدنه دایره‌ای شکل کوچک با ملخ‌هایی بلند استفاده شده که کمبود سطح بال هواپیما را جبران می‌کردند و در عین حال ملخ‌های بلند جنگنده موجب می‌شد هواپیما برای برخاستن به باندی بیش از ۲۰ یا نهایتاً ۳۰ متر نیازمند نباشد و در عین حال بتواند تقریباً بدون نیاز به باند فرود بیاید. این ملخ‌های بلند در رتبه‌ای پایین‌تر عملکردی مشابه روتور بالگرد را برای هواپیما فراهم می‌کردند که این توانایی به همراه ابعاد کوچک جنگنده موجب چابکیش در آسمان می‌شد. این طرح که از اواسط جنگ جهانی برای نیروی دریایی آمریکا در دست تکمیل بود، نهایتاً در اواسط ۱۹۴۷ رسماً بازی را به جت‌های جنگنده باخت.

1- شکارچی باد

X-36 یکی از آخرین طرح‌های انقلابی شرکت مکدانل داگلاس تا پیش از ادغامش با بوئینگ بود. طرحی که حتی می‌توانست به پیش نمونه‌ای برای طراحی هواپیماهای نسل پنجم هم تبدیل شود که البته نشد. X-36 هواپیمایی بود بدون دم افقی یا عمودی، که تنها توسط شهپرها و نازل‌های تغییر دهنده بردار رانش کنترل می‌شد. این مشخصات به هواپیما مانور پذیری بسیار زیادی می‌بخشید. در عین حال به دلیل شکل آیرودینامیکی آن از کمترین بازتاب امواج رادار برخوردار بود، در ضمن مکدانل داگلاس در ساختمان بدنه این هواپیما، آلیاژ پیشرفته اما ارزان قیمتی را به کار برده بود که به کاهش وزن هواپیما کمک می‌کرد.

در طول آزمایشات پروازی X-36 به راحتی می‌توانست پرواز در شرایط زوایای حمله تا ۴۰ درجه، گردش‌های ۳۶۰ و همچنین غلتش در راستای زاویه ۳۵ درجه را انجام دهد. نتایج این آزمایشات بعدها نقش زیادی در طراحی پهپاد بدون سرنشین رزمی X-45A بوئینگ داشت.